Μένουμε Ασφαλείς:Δεν φοβόμαστε, ενημερωνόμαστε - Μύθοι κι αλήθειες για τον Covid-19

ΥΓΕΙΑ

27/05/20, 20:00

TAGS

Η σωστή ενημέρωση κατά τη διάρκεια της πανδημίας – κι όχι μόνο – είναι από τα σημαντικότερα «όπλα» στα χέρια των πολιτών.

Δεν φοβόμαστε. Ενημερωνόμαστε. Από τους κορυφαίους επιστήμονες που έχει η Ελλάδα. Δεν πιστεύουμε σε μύθους, που κατά καιρούς γράφονται. Ακούμε με προσοχή τους ειδικούς και με πίστη, ψυχραιμία κι υπευθυνότητα πηγαίνουμε τις ζωές μας μπροστά.

Ας δούμε μύθους κι αλήθειες για τον Covid-19, όπως μας ενημερώνει ο ΕΟΔΥ.

ΜΥΘΟΣ: Τα απολυμαντικά και τα αντισηπτικά μπορούν να σκοτώσουν τον ιό εάν τα πιούμε, τα εισπνεύσουμε ή τα ενέσουμε στο σώμα μας

ΑΛΗΘΕΙΑ: Δεν υπάρχει καμία απόδειξη ή κανένας λόγος να πιστεύουμε ότι τα απολυμαντικά και τα αντισηπτικά παρέχουν οποιαδήποτε προστασία έναντι του COVID-19 εάν τα λάβουμε είτε από το στόμα ή με ένεση στο σώμα μας. Αντιθέτως, αυτό είναι εξαιρετικά πιθανό να προκαλέσει μόνιμη βλάβη στην υγεία μας ή ακόμα και να οδηγήσει σε θάνατο.

Τα απολυμαντικά-απορρυπαντικά πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο σε μικρές ποσότητες για τον καθαρισμό επιφανειών, σύμφωνα με τις οδηγίες που αναγράφονται στην ετικέτα τους, ενώ τα απολυμαντικά χεριών πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο για την απολύμανση των χεριών.

Λόγω της εξάπλωσης της παραπληροφόρησης γύρω από τον COVID-19, ο κατασκευαστής του απολυμαντικού προϊόντος “Lysol” εξέδωσε σχετική ανακοίνωση με την οποία δηλώνει: «Πρέπει να είμαστε σαφείς ότι σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να χορηγούνται τα απολυμαντικά προϊόντα μας στο ανθρώπινο σώμα –μέσω ένεσης, κατάποσης ή οποιασδήποτε άλλης οδού».

Από την πλευρά του, ο John Balmes, πνευμονολόγος στο Γενικό Νοσοκομείο Zuckerberg του Σαν Φρανσίσκο, είπε: «Η εισπνοή χλωρίνης θα ήταν το χειρότερο πράγμα για τους πνεύμονες. Το αναπνευστικό σύστημα και οι πνεύμονες δεν πρέπει να εκτίθενται ούτε καν σε αερολύματα απολυμαντικού»

Θεοκλής Ζαούτης, MD, MSCE, PhD

Καθηγητής Επιδημιολογίας, Ιατρική Σχολή Perelman, Πανεπιστήμιο Pennsylvania

Τομέας Λοιμώξεων, The Children’s Hospital of Philadelphia Καθηγητής Παιδιατρικής, Werner και Gertrude Henle

ΜΥΘΟΣ: Η επιδημία του κορονοϊού σχετίζεται με συγκεκριμένες τεχνολογίες

ΑΛΗΘΕΙΑ: Το τελευταίο διάστημα αναπαράγονται κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θεωρίες που συνδέουν την πανδημία του κορονοϊού με την ανάπτυξη των δικτύων κινητής τηλεφωνίας 5ης γενιάς (5G). Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει επισημάνει πως «καμία αρνητική επίδραση στην υγεία δεν συνδέεται αιτιωδώς με την έκθεση σε ασύρματες τεχνολογίες» όπως είναι η τεχνολογία 5G.

Οι πολίτες πρέπει να δίνουμε αυξημένη προσοχή σε δημοσιεύσεις που κυκλοφορούν στα κοινωνικά δίκτυα και δεν πρέπει να θεωρούμε ως δεδομένη την αξιοπιστία κάθε ανάρτησης. Υιοθετούμε υπεύθυνη συμπεριφορά στο διαδίκτυο. Συμβουλευόμαστε τις οδηγίες του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (https://www.eody.gr) για την αντιμετώπιση του κορονοϊού και δεν αναπαράγουμε πληροφορίες και υλικό που στερούνται επιστημονικής τεκμηρίωσης. Η ενημέρωση για επιστημονικά θέματα που αφορούν στη λειτουργία τεχνολογικών υποδομών στην Ελλάδα παρέχεται από τους θεσμοθετημένους φορείς της Πολιτείας, οι οποίοι διαθέτουν εμπειρία, τεχνογνωσία και καταρτισμένο επιστημονικό προσωπικό. Οι φορείς αυτοί είναι οι μόνοι που είναι σε θέση να δώσουν ακριβή και επιστημονικά τεκμηριωμένη πληροφόρηση για θέματα όπως η λειτουργία των τηλεπικοινωνιακών δικτύων στη χώρα μας.

ΜΥΘΟΣ: Πλένοντας τα φρούτα και τα λαχανικά με απολυμαντικό προστατευόμαστε καλύτερα από τον ιό

ΑΛΗΘΕΙΑ: Η ασφαλής προετοιμασία κάθε γεύματος είναι σημαντική, όχι μόνο εν
μέσω της πανδημίας αλλά και γενικότερα, για την προστασία από μικρόβια και
ιούς. Σίγουρα όμως η χρήση απολυμαντικού για το πλύσιμο φρούτων, λαχανικών ή
άλλων τροφίμων δεν είναι καθόλου ασφαλής πρακτική, καθώς μπορεί να
προκαλέσει δηλητηρίαση ή άλλους κινδύνους.
Οι βασικές οδηγίες που δίνουν διεθνείς οργανισμοί, όπως ο Οργανισμός Τροφίμων
των ΗΠΑ (FDA), αναφέρουν ως ασφαλείς πρακτικές:

το καλό πλύσιμο των χεριών με νερό και σαπούνι για τουλάχιστον 20’’ πριν
αρχίσουμε να ετοιμάζουμε το γεύμα μας
το πλύσιμο φρούτων και λαχανικών με άφθονο τρεχούμενο νερό πριν τα
κόψουμε/καθαρίσουμε και το στέγνωμά τους με μια καθαρή πετσέτα ή
χαρτί
το καλό πλύσιμο οποιουδήποτε μαχαιριού ή πηρουνιού έχει χρησιμοποιηθεί
για επεξεργασία ωμού κρέατος, θαλασσινών, πουλερικών, αυγών κ.ά.,
προτού τα χρησιμοποιήσουμε για να φάμε
το καλό πλύσιμο με ζεστό νερό και σαπούνι των επιφανειών και των σκευών
της κουζίνας μετά από κάθε χρήση

Θεοκλής Ζαούτης, MD, MSCE, PhD

Καθηγητής Επιδημιολογίας, Ιατρική Σχολή Perelman, Πανεπιστήμιο Pennsylvania
Τομέας Λοιμώξεων, The Children’s Hospital of Philadelphia
Καθηγητής Παιδιατρικής, Werner και Gertrude Henle

ΜΥΘΟΣ: Η λυχνία απολύμανσης υπεριώδους ακτινοβολίας αδρανοποιεί τον ιό

Κανείς δεν γνωρίζει αν οποιοδήποτε είδος υπεριώδους φωτός επηρεάζει ή απενεργοποιεί τον κορονοϊό. Υπάρχουν τρία είδη υπεριώδους (UV) φωτός: UVA και UVB, τα οποία μπορούν να βλάψουν το δέρμα από το ηλιακό έγκαυμα αλλά μπορούν να μπλοκαριστουν από το αντηλιακό, και UVC, το οποίο είναι εξαιρετικά ισχυρό και μπορεί να καταστρέψει το ανθρώπινο γενετικό υλικό, αλλά φιλτράρεται από το όζον στην ατμόσφαιρα. Είναι πιθανό ότι τα UVA και UVB θα μπορούσαν να επηρεάσουν τον ιό, αλλά δεν υπάρχουν στοιχεία που να το υποστηρίζουν με βεβαιότητα. Αν κάτι τέτοιο είναι αλήθεια, είναι πιθανό ο ιός να πρέπει να εκτεθεί στο φως για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Τεχνητά παραγόμενο UVC μπορεί να σκοτώσει μικροοργανισμούς και οι επιστήμονες πειραματίζονται με τη χρήση μιας συμπυκνωμένης μορφής UVC για την απολύμανση επιφανειών που έχουν μολυνθεί με COVID-19. Ωστόσο, το UVC είναι πολύ επικίνδυνο και δεν διατίθεται στο εμπόριο σε λαμπτήρες, καθώς μόλις λίγα δευτερόλεπτα της έκθεσης θα κάψει το ανθρώπινο δέρμα.

Θεοκλής Ζαούτης, MD, MSCE, PhD

ΜΥΘΟΣ: Ο ιός μεταδίδεται με τα τσιμπήματα εντόμων (π.χ. κουνουπιών

Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι ο νέος κορονοϊός μεταδίδεται από οποιοδήποτε έντομο, συμπεριλαμβανομένων των κουνουπιών. Όπως εξηγεί ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, «o νέος κορονοϊός είναι ένας ιός της αναπνευστικής οδού, που εξαπλώνεται κυρίως μέσω των σταγονιδίων που δημιουργούνται όταν ένα μολυσμένο άτομο βήχει ή φτερνίζεται, ή μέσω σταγονιδίων σάλιου ή εκροής από τη μύτη. Για να προστατεύσετε τον εαυτό σας, καθαρίστε συχνά τα χέρια σας με απολυμαντικό με βάση το οινόπνευμα ή πλύνετε με σαπούνι και νερό. Επίσης, αποφύγετε στενή επαφή με καθέναν που βήχει και φτερνίζεται».

Ωστόσο, έντομα όπως τα κουνούπια είναι πιθανό να μεταφέρουν άλλες μολυσματικές νόσους στην Ελλάδα (όπως ο Ιός του Δυτικού Νείλου, ελονοσία, Δάγκειο, Chikungunya κ.ά.).

Θεοκλής Ζαούτης, MD, MSCE, PhD

ΜΥΘΟΣ: Ο ιός θα εξαφανιστεί το καλοκαίρι με τη ζέστη

Οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμα ξεκάθαρη εικόνα για την επίδραση της θερμότητας στον νέο κορονοϊό. Αν και γνωρίζουμε ότι ο ιός της γρίπης δεν επιβιώνει καλά έξω από το σώμα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι αυτό ισχύει και για τον COVID-19. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια πανδημιών οι ιοί συχνά δεν ακολουθούν τα ίδια μοτίβα όπως κατά τις εποχικές εξάρσεις. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια της πανδημίας γρίπης του 1918 τα κρούσματα αυξήθηκαν κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.

Επιστήμονες από την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, που ανέλυσαν την εξάπλωση του νέου κορονοϊού στην Κίνα, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η αύξηση των θερμοκρασιών κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού είναι απίθανο να οδηγήσει σε μείωση των κρουσμάτων. Ο Δρ. Miguel Araújo, από το Εθνικό Μουσείο Φυσικών Επιστημών στη Μαδρίτη, ο οποίος μελετά τις επιπτώσεις των περιβαλλοντικών αλλαγών στη βιοποικιλότητα, εξηγεί: «Δεν πρόκειται για εξίσωση μιας μεταβλητής. Ο ιός εξαπλώνεται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Όσο περισσότεροι άνθρωποι βρίσκονται σε κάθε τόπο και όσο περισσότερο έρχονται σε επαφή μεταξύ τους, τόσο περισσότερες μολύνσεις θα υπάρξουν. Η συμπεριφορά τους είναι το κλειδί για την κατανόηση της διάδοσης του ιού». Γι’ αυτό ακριβώς τα προληπτικά μέτρα ατομικής υγιεινής θα πρέπει να λαμβάνονται πάντα και να μην εφησυχάζουμε.

Θεοκλής Ζαούτης, MD, MSCE, PhD

ΜΥΘΟΣ: Τα αντιβιοτικά είναι αποτελεσματικά για την πρόληψη και τη θεραπεία του νέου κορονοϊού

Η διεθνής βιβλιογραφία για τη χρήση αντιιϊκών κατά του νέου ιού είναι περιορισμένη και προέρχεται σχεδόν αποκλειστικά από την Κίνα. In vitro και in vivo μελέτες υποδεικνύουν ενδεχόμενη θεραπευτική δραστικότητα ορισμένων φαρμακευτικών ουσιών έναντι κορωνοϊών που μοιάζουν με τον COVID-19. Ωστόσο προς το παρόν, δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία από τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες σε ανθρώπους με χρήση ομάδας ελέγχου, που να υποστηρίζουν τη χορήγηση οποιουδήποτε φαρμάκου σε ασθενείς με ύποπτη ή επιβεβαιωμένη λοίμωξη από τον COVID-19. Σύμφωνα με την 6η έκδοση των Κατευθυντήριων Οδηγιών της Εθνικής Επιτροπής Υγείας της Κίνας, για την εμπειρική θεραπεία του COVID-19 συστήνονται τα εξής αντιιϊκά: ιντερφερόνη α (IFN-α) υπό μορφή εισπνοών, lopinavir/ritonavir, φωσφορική χλωροκίνη, ριμπαβιρίνη και arbidol (ευρέως φάσματος αντιικό).

Σε καμία περίπτωση, πάντως, δεν συνιστάται η προσωπική χρήση αντιϊκών και αντιβιοτικών χωρίς συνταγογράφηση γιατρού. Η αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών συμβάλλει στη δημιουργία μικροβιακής αντοχής, που είναι μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις για την υγεία σε ολόκληρο τον πλανήτη και ιδιαιτέρως στην Ελλάδα. Επίσης, είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως κάθε χρήση φαρμάκων έχει τον κίνδυνο παρενεργειών, άρα η ορθολογική χρήση τους είναι σημαντική.