«Ακόμα κι αν φύγεις...» στο Ηρώδειο

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ UPD 13:16 24/09/18, 13:37

Στην τελική ευθεία πριν το μεγάλο αφιέρωμα στο Ηρώδειο, την Πέμπτη 27 Σεπτεμβρίου, θυμόμαστε μερικές ενδιαφέρουσες πτυχές της καλλιτεχνικής ζωής της Αρλέτας και εκτός ελληνικών συνόρων.

Γεγονότα, συναντήσεις, συνεργασίες και διαδρομές που αντανακλούν στην πράξη την πολυσχιδή προσωπικότητά της και τη διακριτική γοητεία που ασκούσε σε όποιον τη γνώριζε.

Η συμμετοχή των THEM THERE στο αφιέρωμα είναι έτσι κι αλλιώς μια απόδειξη των παραπάνω. Οι δυο εξαιρετικοί Βρετανοί καλλιτέχνες, Craig Walker (Archive) και Phoebe Killdeer (Nouvelle Vague), εξερευνούν αυτήν την πλευρά της Αρλέτας, διασκευάζοντας τραγούδια από το αγγλόφωνο άλμπουμ της «Demo».

Το κείμενο που ακολουθεί είναι ανθολογημένο από δημοσιογραφικά άρθρα, συνεντεύξεις της ίδιας, καθώς και στοιχεία από το προσωπικό της αρχείο, σχετικά με τις πιο ενδιαφέρουσες στιγμές αυτής της πτήσης εκτός συνόρων...

Επεισόδιο 1ο
Χούντα - Λογοκρισία - Σπουδές στο Λονδίνο - Η φιλία με τον Donovan
Το άλμπουμ (ο συντάκτης αναφέρεται στο πρώτο της LP, «Τραγουδά η Αρλέτα», που κυκλοφόρησε το 1966 από τη Lyra) περιείχε δώδεκα τραγούδια, κατά τα συνηθισμένα της εποχής, και ανάμεσά τους, στην πρώτη έκδοση, τα «Κάποιες νύχτες» (Γιάννης Σπανός – Κώστας Γεωργουσόπουλος) και «Το λειβάδι» (Νίκος Χουλιαράς). Για κάποιο λόγο, ενώ τα τραγούδια έχουν πάρει άδεια και κυκλοφορούν κανονικά, ξαφνικά αποσύρονται. Ο δίσκος ξαναμπαίνει στο εργοστάσιο... με «Τα πελαγίσια όνειρα» (Νότης Μαυρουδής – Νίκος Χουλιαράς) και το «Η μέρα τέλειωσε» (Νίκος Χουλιαράς), να αντικαθιστούν τα «προβληματικά» τραγούδια. Τούτο μπορεί να συνέβη στις αρχές του '67, αλλά το ίδιο πιθανό είναι να συνέβη και στους πρώτους μήνες της χούντας... Η λογοκρισία, ως γνωστόν, πριν, κατά τη διάρκεια, και μετά τη δικτατορία ήταν σκληρή και άπειροι δίσκοι είχαν ταλαιπωρηθεί.
(συντάκτης άρθρου: Φώντας Τρούσας - lifo.gr).

H ίδια η Αρλέτα είχε πει σχετικά, σε συνέντευξή της στο tvxs:

«Έκανα 3 δίσκους με διαφορά ενός έτους, τον έναν από τον άλλον (σ.σ. εννοεί τα LP «Αρλέτα» το 1966, «Αρλέτα 2» το 1967 και «Στο Ρυθμό του Αγέρα» στο τέλος του 1968). Είχα την τύχη, ή την ατυχία μάλλον, να ξεκινήσω να τραγουδώ το 1966 με 1967, λίγο πριν από τη χούντα. Και δεν μπορώ να πω ότι ήταν ό,τι καλύτερο... Ζωντανά, άρχισα να τραγουδάω το 1968, γιατί δεν υπήρχαν μικροφωνικές, κι εμένα χωρίς μικροφωνική δεν με άκουγε ούτε ο διπλανός μου. Τραγουδούσα πάρα πολύ σιγά και εξακολουθώ να κάνω το ίδιο.(...) Εγώ τότε είχα πάρει μια μπουάτ.
Μέσα στην άγνοιά μου, δεν ζήτησα να μου δώσουν άδεια, και δεν κατάφερα στη συνέχεια να πάρω άδεια. Έτσι, αναγκάστηκα να την κλείσω. Επίσης, αναγκάστηκα να σταματήσω να τραγουδώ για περίπου δύο χρόνια, διότι μου είπαν ξεκάθαρα, ότι οπουδήποτε και να πας θα κλείσει ο χώρος. Κι εγώ, προτίμησα, αντί να πηγαίνω από χώρο σε χώρο και να παίρνω κι άλλους στο λαιμό μου, να σταματήσω να τραγουδάω. Ήταν πάρα πολύ ωραία, έκανα καταπληκτικές διακοπές, γνώρισα πολύ ωραίους ανθρώπους. Μετά από λίγο πήγα στην Αγγλία, γιατί ήθελα να σπουδάσω ενδυματολογία. Τελείωσα εν τω μεταξύ και τη σχολή μου (σ.σ. την Καλών Τεχνών), αλλά δεν μπορούσα να μείνω γιατί δεν είχα χρήματα. Προσπάθησα να πάρω μία υποτροφία, αλλά δεν τα κατάφερα, κι έτσι γύρισα στην Αθήνα».

Κάπου μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα, η Αρλέτα συναντιέται με τον σπουδαίο, και σχεδόν συνομήλικό της, Σκωτσέζο τραγουδοποιό Donovan. Πως; Εξηγεί η ίδια, στη μεγάλη συνέντευξη που είχε δώσει στον Αντώνη Μποσκοϊτη:

«Τα είχε με μια συμφοιτήτριά μου απ' τη Σχολή Καλών Τεχνών και είχε έρθει στην μπουάτ όπου τραγουδούσα και τραγούδησε μία ώρα μόνος του. Στα «Ταβάνια» αναφέρομαι. Σκωτσέζος που μίλαγε με βαριά σκωτσέζικη προφορά και τραγουδούσε πάρα πολύ ωραία μπαλάντες και λαϊκά σκωτσέζικα τραγούδια. Ήταν και εξαιρετικό παιδί! Κι εγώ έχω τραγουδήσει κομμάτια του, όπως το «Isle of Islay». Δυο-τρεις φορές τον είχα συναντήσει τον Donovan στην Αθήνα. Όταν πήγα στο Λονδίνο, ο μάνατζέρ του, ο Μάρδας, μου είχε δώσει την κάρτα του να πάω να τον βρω, αλλά σιγά μην πήγαινα. Ήθελε να με μανατζάρει κι εγώ το 'βαλα στα πόδια.» (www.lifo.gr) https://www.lifo.gr/articles/music_articles/128580

Επεισόδιο 2ο
H Αρλέτα για πρώτη φορά στα αγγλικά - Η ταινία του Φαίδωνα Γεωργίτση
Είναι 1973 και ακούμε την Αρλέτα να τραγουδάει για πρώτη φορά αγγλικό στίχο. Ο λόγος για το τραγούδι των τίτλων αρχής της ταινίας του Φαίδωνα Γεωργίτση «Ο Αποστάτης», που αργότερα μετονομάστηκε σε «Οι Σατανικές Ερωμένες», σε μουσική Νίκου Μαμαγκάκη και στίχους Θεοδώρας Ντάκου.

Επεισόδιο 3ο
"Demo" - Ο Georges Moustaki και οι εμφανίσεις στο Théâtre Bobino - H σχέση με τον Πατσιφά
Σημειώνει η ίδια η Αρλέτα, για το "Demo", το άλμπουμ σε αγγλικό στίχο που ηχογραφήθηκε το 1974 αλλά κυκλοφόρησε τελικά μόλις το 2010, αλλά και τη γνωριμία της με τον Moustaki και τις εμφανίσεις της στο Παρίσι:

«Ήταν λίγο μετά τη χούντα... Είχα αναγκαστεί να μείνω μακριά από το τραγούδι, τέσσερα χρόνια σχεδόν. Η πορεία μου, που άρχισε το '66-'67, ανακόπηκε δυο τρία χρόνια μετά. Είχαν συμβεί πολλά δυσάρεστα, κι έτσι πίστευα ότι η σύντομη και ελπιδοφόρα σχέση μου με το τραγούδι είχε λήξει οριστικά. Ωστόσο, εκεί που έκανα υπέροχες και μακροχρόνιες διακοπές, ήρθε ένα τηλεφώνημα από τον Georges Moustaki, ο οποίος τότε είχε λαμπρή επιτυχία με τον «Μέτοικο», και βρέθηκα –τι απόλυτη ανατροπή!– να τραγουδάω στο Παρίσι, στο ιστορικό Bobino, το πιο χαριτωμένο θέατρο που έχω δει ποτέ. Πρώτη φορά έπαιζα σε θέατρο που διέθετε όλα τα μέσα για επαγγελματικές παραστάσεις. Μέχρι τότε είχα παίξει μόνο στα «κουτάκια», τις boîtes, που λάτρεψα κι εγώ κι ο κόσμος. Περίπου εκείνη την περίοδο, δε θυμάμαι ακριβώς, με προσέγγισε και πάλι η Lyra για να συμμετάσχω στην Τρίτη Ανθολογία του Γιάννη Σπανού. Στην αρχή ήθελα να αρνηθώ. Ο χώρος του τραγουδιού ήταν πολύ τραυματικός για μένα. Τελικά, αφού απέσπασα υπόσχεση ότι μετά την Ανθολογία θα έκανα ένα δίσκο όπως ακριβώς τον ήθελα, χωρίς καμιά παρέμβαση, δέχτηκα να πω το μερίδιό μου και χαίρομαι πραγματικά που τραγούδησα μερικά ωραία τραγούδια τα οποία αγαπήθηκαν πολύ.
Αυτό είναι το γνωστό αποτέλεσμα της συμφωνίας.

Το άγνωστο είναι το Ταξιδεύοντας, με τραγούδια τριών νέων τότε συνθετών, τα περισσότερα με δικούς μου στίχους. Η προετοιμασία συνέπεσε με ένα διάστημα που είχα φύγει στην Αγγλία για λίγο. Γύρισα, η χούντα έπεσε, πήγα στο Παρίσι. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, άρχισα να ολοκληρώνω το Ταξιδεύοντας και παράλληλα προέκυψαν και τα τραγούδια του Demo. Τα περισσότερα είναι μουσικές του Ανέστου Τριανταφύλλου από το Ταξιδεύοντας. Δύο είναι με μουσική δική μου και ένα ελεύθερη απόδοση του «J'ai vu des Rois Serviles» του Georges Moustaki. Οι αγγλικοί στίχοι είναι όλοι της Sasha Brewis. Η πρόθεση ήταν να γίνει μια απόπειρα για το εξωτερικό – η εποχή ήταν πολύ πρόσφορη. Η Lyra μας έδωσε μια μέρα studio στην πάλαι ποτέ Columbia, με ηχολήπτη τον Στέλιο Γιαννακόπουλο νομίζω, και ιδού το αποτέλεσμα.

Ωστόσο ο Αλέκος Πατσιφάς, ιδιοκτήτης και διευθυντής της Lyra, ήταν απολύτως αντίθετος με το εξωτερικό, για άγνωστους, δικούς του λόγους, και δεν έκανε τίποτα. Η ιστορία αυτή με είχε πολύ πειράξει. Μετάνιωσα πικρά που μπήκα στο studio να γράψω αυτά τα τραγούδια και απώθησα εκείνη την ηχογράφηση τόσο, ώστε την ξέχασα εντελώς. Δεν είχα καμία διάθεση για νέους καβγάδες με τον Πατσιφά, έφτανε που με θεωρούσε την αναιδέστερη τραγουδίστρια που είχε γνωρίσει ποτέ του.

Κάπως έτσι συνέχισα στη Lyra μέχρι το θάνατό του, γεγονός που με λύπησε βαθιά. Ήταν άνθρωπος καλλιεργημένος, μοναδικός και ανεπανάληπτος, κι εγώ αγαπώ ιδιαίτερα τις εξαιρέσεις. Όταν λοιπόν πριν από λίγους μήνες μού είπαν ότι στο αρχείο της Lyra βρέθηκε ταινία με δέκα τραγούδια μ' εμένα στα αγγλικά, απόρησα. Δε θυμόμουν τίποτα. Το «ξύλο» που είχα φάει τότε με είχε κάνει να λησμονήσω εντελώς την ύπαρξή τους. Και ήμουν στην αρχή τελείως αρνητική στο να κυκλοφορήσουν αυτά τα τραγούδια. Αν τελικά το δέχτηκα ήταν γιατί το ήθελε ο Γιώργος Μακράκης – και γιατί το χρωστάω στη Sasha Brewis, για τη δουλειά της που δεν την είδε ποτέ να κυκλοφορεί. Εγώ νιώθω πια ξένη μ' εκείνη την ηρωική εποχή, τις τότε φιλοδοξίες μου. Το μόνο που επιθυμώ είναι κάποιοι φίλοι να χαρούν αυτά τα τραγούδια.»

Και στη συνέντευξή της στον Αντώνη Μποσκοϊτη αναφέρει σχετικά:
«Η ιστορία του «Demo», που λες, είναι η εξής: ο Πατσιφάς μου είχε κάνει μια στραβή. Με ήθελαν να υπογράψω συμβόλαιο Ελβετοί παραγωγοί κι αυτός τους είπε να μην έρθουν γιατί είμαι τρελή και ότι έχω με τη Lyra αποκλειστικό συμβόλαιο. Το έμαθα και τσακωθήκαμε πολύ άσχημα, δεν μιλιόμασταν για δύο χρόνια. Με κυνηγούσε για να κάνουμε την «Τρίτη Ανθολογία» του Σπανού, που τελικά την κάναμε. Για να εξιλεωθεί, μου έδωσε μία βάρδια στούντιο για να γράψω ένα αγγλόφωνο demo δίσκου που θα πήγαινε έξω υποτίθεται. Έγραψα έτσι τα περισσότερα κομμάτια από το μετέπειτα άλμπουμ, «Ταξιδεύοντας», σε στίχους μιας Αγγλίδας φίλης μου, της Sasha Brewis. Μέσα σε έξι ώρες γράφτηκαν όλα τα κομμάτια, κιθάρα - φωνή. Ωραία τραγούδια και ωραίες ηχογραφήσεις. Ανακαλύφθηκαν στα αρχεία της Lyra και κυκλοφόρησαν πρόσφατα σε CD, χωρίς να έχω δώσει εγώ άδεια. Το CD αυτό σήμερα πωλείται μπιτ παρά σε κάτι παζάρια, από τα οποία φυσικά εμείς δεν παίρνουμε τίποτα. Από την ΑΕΠΙ και την ΕΡΑΤΩ, δηλαδή, παίρνουμε να μην πω τι, γιατί είμαι και αρσακειάς. Δεν μπορεί να τραβήξει άλλο η κατάσταση αυτή.»

Επεισόδιο 4ο
O Βαρουφάκης και οι... Αβορίγινες
Την απίθανη ιστορία αφηγείται η ίδια η Αρλέτα:
«Κάποιος φίλος μού έφερε ένα άρθρο γραμμένο από τον Βαρουφάκη. Αφορούσε έναν τύπο που βρισκόταν εν μέσω της ερήμου στην Αυστραλία και κάποια στιγμή πέφτει πάνω σε ένα απ' αυτά τα σαλούν με μπαρ, μαγειρείο και τρία δωμάτια από πάνω, στη μέση του πουθενά! Μπαίνει μέσα να ξαποστάσει και συναντά ένα ζευγάρι ηλικιωμένων Αβοριγίνων. Ο άντρας σηκώνεται και βάζει ένα δισκάκι 45άρι σ' ένα παλιό πικάπ με το καπάκι για ηχείο. Αρχίζουν να χορεύουν με τη γυναίκα. Τι τραγούδι έπαιζε, λες; Το «Μια φορά θυμάμαι»! Πάει κοντά τους ο άλλος και τους λέει: «Ξέρετε τι είναι αυτό;». «Όχι, δεν ξέρουμε», του απάντησαν, «κι ούτε θέλουμε να μάθουμε. Είναι το τραγούδι μας και μας αρέσει!». Κι εδώ τελειώνει η πραγματική αυτή ιστορία, όπως την είχε βιώσει ο ίδιος ο Βαρουφάκης. Το 'χω το κομμάτι του αυτό υπογεγραμμένο. Δεν είναι τρομερό;» (lifo.gr - Από τη συνέντευξη στον Αντώνη Μποσκοϊτη https://www.lifo.gr/articles/music_articles/128580

Επεισόδιο 5ο
Η διασκευή των Dirty Three στο «Μια Φορά Θυμάμαι»
Ο Γιώργος Παπαστεφάνου εξηγεί πως προέκυψε η περίφημη διασκευή των Αυστραλών στο τραγούδι-ορόσημο της Αρλέτας:
«Όταν το 1966 γράφαμε με τον Γιάννη Σπανό το Μια φορά θυμάμαι μ'αγαπούσες για να το τραγουδήσει η Αρλέτα στον πρώτο της δίσκο, ο Μικ και ο Τζιμ ήτανε νήπια και ο Γουώρεν μόλις είχε γεννηθεί. Άρα σήμερα και οι τρεις έχουν περάσει τα 50. Γουώρεν Έλις στο βιολί, Μικ Τάρνερ στην κιθάρα, και στα ντραμς ο Τζιμ Γουάιτ. Τρεις Αυστραλοί από την περιοχή της Βικτώρια. Το 1992 δημιούργησαν τους Dirty Three και το 1996 έβγαλαν τον πρώτο τους δίσκο Horse Stories. Στα περιεχόμενά του, ξεκρέμαστο δίπλα στις δικές τους συνθέσεις, και το Μια φορά θυμάμαι με αγγλικό τίτλο σε ακριβή απόδοση του ελληνικού, «I remember a time when once you used to love me» και σε διαφορετική, σούπερ ροκ πια εκδοχή. Το τραγούδι το είχε ανακαλύψει ο Γουώρεν το 1988 που είχε περάσει απ'την Ελλάδα. Από μια κασέτα το γνώρισαν και οι άλλοι και αφού δεν είχαν τα ονόματα των δημιουργών, μάς βγάλανε unknown. Η ηχογράφηση των Dirty Three χρησιμοποιήθηκε το 1998 και στο σάουντ-τρακ της κωμωδίας του Τζων Κιούραν Praise, αυστραλιανής επίσης παραγωγής.
Ενώ στους τίτλους τέλους ακουγόταν και η πρώτη ελληνική εκτέλεση του τραγουδιού με τη φωνή της Αρλέτας. Ο Γουώρεν Έλις, που σήμερα ζει νομίζω στο Παρίσι παντρεμένος με Γαλλίδα και μπαμπάς τριών παιδιών, έχει στο βιογραφικό του δυο πολύ σπουδαίες συνεργασίες: Νικ Κέηβ, Μάριαν Φαίηθφουλ. Με την αγαπημένη Μάριαν έχει δουλέψει όμως και ο Τζιμ Γουάιτ. Ο οποίος μάλιστα αυτή την εποχή περιοδεύει από Αμερική και Ευρώπη μέχρι Αυστραλία και Ταϊβάν, μαζί με ένα μέλος της οικογένειας Ξυλούρη, τον Γιώργο, που είναι γιος του Ψαραντώνη και δεξιοτέχνης στο λαούτο. Γνωρίστηκαν στη Μελβούρνη, όταν ο Γιώργος ζούσε εκεί και μαζί έχουν βγάλει και cd.»

Συντελεστές
Μουσικοί – Ορχήστρα
Γιώργος Κατσίκας, τύμπανα
Μίμης Ντούτσουλης, κοντραμπάσο
Γιάννης Παπαζαχαριάκης κλασική & ακουστική κιθάρα
Τάκης Φαραζής, πιάνο
Δήμητρα Καραμπεροπούλου, ακορντεόν
Πάρις Περυσινάκης, μαντολίνο
Θύμιος Παπαδόπουλος, μουσική επιμέλεια, φλάουτο & σοπράνο σαξόφωνο

Μουσικοί – Προσκεκλημένοι
Βασίλης Ρακόπουλος, ακουστική κιθάρα
Ηλίας Κατελάνος ακουστική κιθάρα
Πέτρος Κλαμπάνης, κοντραμπάσο
Γιάννης Ιωάννου, πιάνο - φωνή

Τιμητική συμμετοχή: Ντόρα Μπακοπούλου, πιάνο
Ήχος
Παναγιώτης Πετρονικολός
Ηλίας Τριντής

Φωτισμοί
Γιάννης Λάββας

Κατά τη διάρκεια της βραδιάς θα ακουστούν επίσης ποιήματα, κείμενα και στίχοι της από ηχογραφήσεις αρχείου αλλά και σε ελεύθερη ανάγνωση από τη Λυδία Φωτοπούλου, όλα υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Στέλιου Κρασανάκη.

Oι καλλιτέχνες συμμετέχουν αφιλοκερδώς και ότι μέρος των εσόδων της παράστασης (το ποσό που θα προκύψει μετά την αφαίρεση των εξόδων), θα διατεθεί σε κοινωφελή ιδρύματα, σύμφωνα με τις επιθυμίες των συγγενών και οικείων της Αρλέτας. Συγκεκριμένα: στο Άσυλο Ανιάτων, που φέτος συμπληρώνει 125 χρόνια λειτουργίας, με τη μορφή δωρεάς σε είδος και στο Σύλλογο Αντιμετώπισης Τοξικοεξάρτησης (ΣΑΤ).

info
ΑΡΛΕΤΑ - «Ακόμα κι αν φύγεις...»

Πέμπτη 27 Σεπτεμβρίου | Ωδείο Ηρώδου Αττικού

Οι πόρτες ανοίγουν: 20.00 | Ώρα έναρξης: 21.00

Το Ταμείο του Ηρωδείου την ημέρα της συναυλίας (27/9) θα λειτουργεί τις πρωινές ώρες 10:00 – 14:00 και το απόγευμα από τις 18:00 και μετά.

Τιμές Εισιτηρίων
Άνω Διάζωμα
Τα πρώτα εισιτήρια των 17 ευρώ (early bird) εξαντλήθηκαν.
Η τιμή έχει διαμορφωθεί στα 23 ευρώ

Κάτω Διάζωμα
Ζώνη Γ: 30 ευρώ
Ζώνη B: 35 ευρώ
Ζώνη A: 40 ευρώ
Διακεκριμένη Ζώνη Β': 45 ευρώ
Διακεκριμένη Ζώνη A': 50 ευρώ

Για τα ΑΜΕΑ και τους συνοδούς τους υπάρχει ειδικά διαμορφωμένος χώρος
στο Κάτω Διάζωμα (Τμήμα Α - Σειρές 1 & 2): 17 ευρώ

Σημεία Προπώλησης
Η προπώληση εισιτηρίων γίνεται από το δίκτυο viva.gr
ηλεκτρονικά στο www.viva.gr | τηλεφωνικά στο 11876

Φυσικά Σημεία Προπώλησης Εισιτηρίων
Seven Spots | Reload Stores | Ευριπίδης Βιβλιοπωλεία | Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων | αθηνόραμα.gr | Viva Kiosk Σύνταγμα | Yoleni's | Kremlino |
Μy market | METRO | SHELL | BP | EKO |

Και στο εκδοτήριο εισιτηρίων του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου που βρίσκονται
στη στοά Πεσμαζόγλου, Πανεπιστημίου 39.

Ωράριο Λειτουργίας:
Δευτέρα– Παρασκευή: 10.00 - 16.00 και Σάββατο 10.00 - 15.00
Πληροφορίες - Κρατήσεις εισιτηρίων: +30 210 3272000, tameia@greekfestival.gr
Κρατήσεις για ΑμΕΑ: +30 211 7800056 (ώρες λειτουργίας: 09.00-17.00).

ΠΡΟΣΟΧΗ
Συνιστάται στους υποψήφιους αγοραστές να προμηθεύονται τα εισιτήριά τους αποκλειστικά και μόνο από τα επίσημα σημεία πώλησης. Η παραγωγός εταιρία δεν φέρει καμία ευθύνη για εισιτήρια τα οποία έχουν προέλθει από αγορές μέσα από άλλες πλατφόρμες και για τα οποία δεν υπάρχει εγγύηση για τη γνησιότητά τους.