Λ. Μενδώνη: Άμεση αποκατάσταση των μνημείων στην Κρήτη, που επλήγησαν από τον σεισμό
19/11/21, 14:57
Εγκρίθηκε από το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων η χρηματοδότηση των άμεσων μέτρων διάσωσης των μνημείων της Κρήτης που επλήγησαν από τον σεισμό και τις πολλές μετασεισμικές δονήσεις του Σεπτεμβρίου.
Πρόκειται για κονδύλι 1,5 εκατομμυρίου ευρώ που βρίσκεται στη διάθεση της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηρακλείου, από τις 16 Νοεμβρίου, όπως ανέφερε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, απαντώντας νωρίτερα σήμερα στη Βουλή, σε επίκαιρη ερώτηση του βουλευτή του Κινήματος Αλλαγής Βασίλη Κεγκέρογλου. «Υπάρχει πρόνοια και σχέδιο του υπουργείου Πολιτισμού, με απόδειξη και τεκμήριο την άμεση και ταχύτατη εκκίνηση των διαδικασιών για τα σεισμόπληκτα μνημεία», υπογράμμισε η Λίνα Μενδώνη.
«Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηρακλείου εξακολουθεί και σήμερα να διενεργεί εκτεταμένες αυτοψίες στην ύπαιθρο για την ολοκλήρωση της καταγραφής και τον εντοπισμό των βλαβών. Είναι προφανές ότι για τα μνημεία τα οποία έχουν τον χρόνο τους επάνω τους η μετασεισμική δόνηση, ακόμα και με ισχυρή βροχή ή με διαφορά στις θερμοκρασίες, μπορεί να επιφέρει και επιπλέον βλάβες, εξ ου και οι συστηματικές αυτοψίες της εφορείας συνεχίζονται», ανέφερε η Λίνα Μενδώνη. Πρόσθεσε ότι λόγω του μεγάλου αριθμού ισταμένων μνημείων της βυζαντινής και μεταβυζαντινής περιόδου στην πληγείσα περιοχή, η διαδικασία εκτιμάται ότι θα διαρκέσει και οι αυτοψίες πρέπει να επαναλαμβάνονται και σε μνημεία τα οποία ήδη έχουν ελεγχθεί πριν από έναν μήνα. Πρόκειται κυρίως για μνημεία που χρονολογούνται έως το 1830 και είναι εικονογραφημένοι ναοί της βυζαντινής περιόδου και της ενετοκρατίας, και που οι βλάβες καθώς και ο βαθμός επικινδυνότητας και φθοράς ποικίλλει.
Η υπουργός Πολιτισμού ενημέρωσε τον κ. Κεγκέρογλου ότι η Εφορεία Αρχαιοτήτων, ακολουθώντας την οδηγία του υπουργείου Πολιτισμού, κατέθεσε τον κατάλογο των μνημείων αυτών μαζί με το αίτημά της για χρηματοδότηση για τα άμεσα σωστικά μέτρα ύψους 1,5 εκατομμυρίου ευρώ. «Τα χρήματα αυτά έχουν εγκριθεί από το υπουργείο Ανάπτυξης, έχει βγει η δική μου υπουργική απόφαση και τουλάχιστον από τις 16 Νοεμβρίου είναι στη διάθεση της Εφορείας», είπε η κ. Μενδώνη, η οποία σημείωσε ότι τα μνημεία του Δήμου Ηρακλείου, του Δήμου Μινώα Πεδιάδας και του Δήμου Αρχανών Αστερουσίων, στα οποία θα πραγματοποιηθούν οι αναγκαίες σωστικές εργασίες, επιλέχθησαν σε συνέχεια των αυτοψιών, όχι μόνο της Εφορείας, αλλά και της υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων και κεντρικών υπηρεσιών του υπουργείου.
Εκτός όμως από τα άμεσα σωστικά μέτρα, ζητήθηκε και συμφωνήθηκε η συνδρομή του Μετσόβιου Πολυτεχνείου και του Πανεπιστημίου Κρήτης, ώστε στη συνέχεια να μπορέσουν να δρομολογηθούν οι εργασίες αποκατάστασης των σεισμόπληκτων μνημείων με τον πλέον ενδεδειγμένο τρόπο.
Στον κατάλογο με τα σαράντα μνημεία θα συμπεριληφθούν και όποια άλλα αρχαία και νεότερα μνημεία κριθεί απαραίτητο ότι χρήζουν επεμβάσεων άρσης ετοιμορροπίας, ενώ όπου απαιτούνται άμεσες υποστυλώσεις, λόγω κινδύνου κατάρρευσης, η Εφορεία Αρχαιοτήτων ξεκίνησε τις ενδεδειγμένες ενέργειες. Όπως πάντως επισήμανε η υπουργός Πολιτισμού, για τα χαρακτηρισμένα ως μνημεία κτίρια, που χρονολογούνται μετά το 1830 και ανήκουν ιδιοκτησιακά σε τρίτους φορείς και ιδιώτες, σύμφωνα με το άρθρο 11 του ν. 3028/2002, αρμόδιοι για τα έργα άρσης ετοιμορροπίας και αποκατάστασης είναι οι ιδιοκτήτες.
Ο βουλευτής του Κινήματος Αλλαγής Βασίλης Κεγκέρογλου ζήτησε να κατατεθούν τα 40 μνημεία που έχουν πληγεί και κάλεσε το υπουργείο Πολιτισμού να αναλάβει δράσεις για την ανάδειξη και την προστασία όλων των μνημείων στην ευρύτερη περιοχή, η οποία έχει σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία. Ζήτησε ειδικότερα ενημέρωση για την προστασία και ανάδειξη του Ανακτόρου Γαλατά, της Ακρόπολης Σμαρίου, του Αρχαιολογικού Χώρου Προφήτη Ηλία, την προστασία του αρχαιολογικού χώρου Λύττου με τα βυζαντινά μνημεία, όπως ο Ναός του Αγίου Παντελεήμονα στο Μπιτζαριανό ή ο Ναός του Αγίου Ιωάννη στο Λιλιανό. Σε σχέση δε με τα νεότερα μνημεία, ο κ. Κεγκέρογλου είπε ότι δεν είναι μόνο ο Μύλος Γαζέπη, αλλά και το Σχολείο Θραψανού, «ένα πραγματικό μνημείο, ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής και θα πρέπει αν δεν έχει γίνει ο χαρακτηρισμός του να γίνει, προκειμένου να έχει τη μέριμνα και του υπουργείου Πολιτισμού».
Αναφερόμενη στον Ιερό Ναό του Προφήτη Ηλία στο Αρκαλοχώρι που κατέρρευσε από το σεισμό, η Λίνα Μενδώνη είπε ότι το υπουργείο Πολιτισμού ήδη έχει δρομολογήσει τις διαδικασίες, ώστε στο σημείο που ανεγέρθη ο ναός το 1927 -δεν είναι ο ίδιος μνημείο-, να ανεγερθεί μία νέα εκκλησία στο ίδιο μέγεθος, την ίδια μορφή και ακριβώς στο ίδιο σημείο που ήταν ο παλαιός, δεδομένου ότι χωροθετείται μέσα σε ζώνη αρχαιολογική α΄, δηλαδή αδόμητης προστασίας. «Παρόλα αυτά, ο νόμος, μας επιτρέπει να ικανοποιήσουμε αυτό το αίτημα της τοπικής κοινωνίας και στις 30 Νοεμβρίου ο σχετικός φάκελος θα εισαχθεί -δεν έχει φτάσει ακόμα στην Αθήνα- για συζήτηση στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο», εξήγησε η κ. Μενδώνη και πρόσθεσε ότι το υπουργείο θα στηρίξει τον Δήμο Μινώα Πεδιάδας για την αποκατάσταση του δημοτικού σχολείου στο Θραψανό, παρά το γεγονός ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Υποδομών το έχουν χαρακτηρίσει ως κατεδαφιστέο. «Είναι προφανές για μας ότι το συγκεκριμένο κτήριο δεν πρέπει να κατεδαφιστεί. Άλλωστε δεν μπορεί να υπερισχύσει η άποψη για κατεδάφιση, καθώς ήδη έχει χαρακτηριστεί ως μνημείο», είπε η Λίνα Μενδώνη σημειώνοντας πως έχει ζητηθεί από το Πολυτεχνείο και το Πανεπιστήμιο Κρήτης να το συμπεριλάβουν στο πρόγραμμα συνδρομής τους.
Για την Παναγία Φανερωμένη στις Αρχάνες, η κ. Μενδώνη είπε ότι τα προβλήματα που παρουσιάστηκαν από τον σεισμό θα αντιμετωπιστούν στην προγραμματική σύμβαση που υπεγράφη, ενώ για τον Ιερό Ναό του Αγίου Μηνά στο Ηράκλειο είναι σε εξέλιξη ερευνητικό πρόγραμμα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου μέσω προγραμματικής σύμβασης, προϋπολογισμού 180 χιλιάδων, ώστε και τα προβλήματα που προέκυψαν από τον σεισμό να αντιμετωπιστούν μέσα στο πλαίσιο του συγκεκριμένου ερευνητικού προγράμματος. Αντίστοιχη πρόνοια υπάρχει για τα Ενετικά Τείχη του Ηρακλείου. Για το ανατολικό ευθύγραμμο τμήμα και τη Σαμπιονάρα και τη Στοά της Πύλης Σαμπιονάρα, η υπουργός υπενθύμισε πως είναι έργα τα οποία ήδη έχουν ενταχθεί στο ΕΣΠΑ, στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Κρήτης με φορέα υλοποίησης τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηρακλείου. Το τμήμα που υπέστη κάποιες βλάβες, που αφορά τα Ενετικά Τείχη του Ηρακλείου στο ευθύγραμμο τμήμα Μπέμπο-Αγίου Φραγκίσκου, θα αντιμετωπιστεί, στο πλαίσιο του συγχρηματοδοτούμενου προγράμματος, ενώ αντίστοιχη πρόνοια υπάρχει για τη διαμόρφωση και αποκατάσταση της διαδρομής του ισόπεδου τμήματος της ενετικής οχύρωσης του Ηρακλείου, έργου ύψους άνω των 4 εκατομμυρίων ευρώ, με δικαιούχο τον δήμο Ηρακλείου που υλοποιείται με την εποπτεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων. Σε σχέση με την αποκατάσταση των νεωρίων και την αποθήκη του άλατος στο Ηράκλειο που παρουσίασαν προβλήματα, η υπουργός Πολιτισμού ενημέρωσε πως ήδη είναι σε εξέλιξη, από την αρμόδια Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων, η διαδικασία για την εκπόνηση των απαιτούμενων μελετών, αρχιτεκτονική, στατική, γεωλογική.
