Σύνοδος Κορυφής: Ωρα μηδέν για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης
20/10/22, 15:19
Η ενεργειακή κρίση θα βρεθεί στο επίκεντρο των εργασιών της Συνόδου Κορυφής των 27 ηγετών των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ξεκινά σήμερα το απόγευμα στις Βρυξέλλες.
Οι ευρωπαίοι ηγέτες θα προσπαθήσουν να... τετραγωνίσουν τον κύκλο και να καταλήξουν σε συμφωνία για τα μέτρα κατά της εκτίναξης του ενεργειακού κόστους, με το ενδεχόμενο της επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου να απομακρύνεται σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδομένα.
Αυτή τη φορά οι «27» έχουν τουλάχιστον ως βάση συζήτησης μια συγκεκριμένη νομοθετική πρόταση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η πρόταση αυτή της Κομισιόν περιλαμβάνει την προοπτική κοινής αγοράς φυσικού αερίου, μηχανισμό αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών, συνεχείς προσπάθειες για τη μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου και ένα μηχανισμό παρέμβασης για τον περιορισμό των τιμών στο χρηματιστήριο φυσικού αερίου TTF. Σύμφωνα με ευρωπαίο αξιωματούχο, υπάρχει ευρεία συναίνεση μεταξύ των κρατών-μελών για τους τρεις πρώτους άξονες της πρότασης της Επιτροπής, όμως συνεχίζουν να υφίστανται διαφορές σχετικά με τον περιορισμό στις τιμές του φυσικού αερίου.
O «μηχανισμός διόρθωσης της αγοράς»
Ειδικότερα, το πιο επίμαχο ζήτημα είναι ο «μηχανισμός διόρθωσης της αγοράς» του φυσικού αερίου που προτείνει η Επιτροπή. Αυτός ο μηχανισμός θα επιτρέψει τον καθορισμό μιας μέγιστης δυναμικής τιμής στην οποία θα μπορούν να πραγματοποιούνται οι συναλλαγές στην αγορά φυσικού αερίου στο χρηματιστήριο TTF. Θα είναι ένα προσωρινό μέσο, εν αναμονή της ανάπτυξης, ως το Μάρτιο, ενός νέου δείκτη αναφοράς για το Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο (ΥΦΑ), ώστε αυτό να αποσυνδεθεί από το TTF. Η πρόταση για τη μέγιστη δυναμική τιμή ικανοποιεί ως ένα βαθμό την Ελλάδα, την Ιταλία και γενικά την πλειοψηφία των κρατών μελών, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, ωστόσο η Γερμανία και η Ολλανδία διατηρούν ακόμα σημαντικές επιφυλάξεις.
Σε κάθε περίπτωση, οι ευρωπαίοι ηγέτες σήμερα θα δώσουν μόνο την «πολιτική κατεύθυνση» και προφανώς δεν θα μπουν σε τεχνικές λεπτομέρειες, σύμφωνα με ευρωπαίο αξιωματούχο. Τα επιμέρους σύνθετα τεχνικά ζητήματα θα συζητηθούν στο επικείμενο συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας την επόμενη εβδομάδα και στα μέσα Νοεμβρίου, ούτως ώστε ο νέος κανονισμός για τον περιορισμό των τιμών της ενέργειας να τεθεί σε λειτουργία περί τα τέλη Νοεμβρίου με αρχές Δεκεμβρίου.
Ευρωπαίος αξιωματούχος εμφανίστηκε συγκρατημένα αισιόδοξος, επισημαίνοντας ότι «τώρα ήρθε η ώρα των δράσεων και των αποφάσεων» για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και ότι οι ευρωπαίοι ηγέτες προσέρχονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με διάθεση συμβιβασμού, ώστε με ενότητα και αλληλεγγύη να αντιμετωπιστεί η αύξηση των τιμών που πλήττει εδώ και πολλούς μήνες τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις της ΕΕ.
«Σαφές και ενιαίο μήνυμα στις αγορές ενέργειας»
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ο οποίος θα βρίσκεται στις Βρυξέλλες αναμένεται να επαναλάβει ότι η ΕΕ οφείλει να στείλει σαφές, ενιαίο μήνυμα στις αγορές ενέργειας πως θα προστατεύσει τους πολίτες της και τις επιχειρήσεις της από τις ακραίες διακυμάνσεις των τιμών και πως απαιτείται να δράσει με αποφασιστικότητα, έχοντας πλέον στο οπλοστάσιό της μηχανισμό που θα καθιερώνει όριο στην τιμή του φυσικού αερίου.
Η κυβέρνηση θεωρεί τη δέσμη προτάσεων που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θετική, σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της ευρωπαϊκής αντιμετώπισης του προβλήματος, που απαιτεί συνολική απάντηση, όπως είχε υπογραμμίσει τον Μάρτιο ο κ. Μητσοτάκης με την επιστολή του, που περιλάμβανε σχέδιο έξι σημείων, προς την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Ο πρωθυπουργός, είναι σαφές, ότι θα ταχθεί υπέρ της δέσμης προτάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ώστε να προχωρήσει στο στάδιο της υλοποίησης, αφού εγκριθεί από το συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας, προκειμένου να οριστικοποιηθούν οι τεχνικές λεπτομέρειες του μηχανισμού διόρθωσης τιμών.
Το γεγονός ότι η τιμή του φυσικού αερίου υποχωρεί εν μέρει συνδέεται με το ότι η συζήτηση στην ΕΕ για το όριο τιμής παραμένει ανοικτή.
Οι προτάσεις Φον ντερ Λάιεν
Στο Μέγαρο Μαξίμου θυμίζουν ότι μετά τη δημοσιοποίηση των προτάσεων, ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε «καλωσορίζω την πρόταση της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με ένα ολοκληρωμένο πακέτο που περιλαμβάνει δύο προτάσεις που η Ελλάδα είχε κάνει εδώ και καιρό: μηχανισμό διόρθωσης τιμών στο TTF και περιορισμό των διακυμάνσεων στις αγορές παραγώγων ενέργειας. Το ερχόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι ευκαιρία να αποκαταστήσουμε τον έλεγχο στις αγορές ενέργειας θέτοντας όριο στις τιμές και μειώνοντας τις ακραίες διακυμάνσεις. Αυτό μπορεί να είναι αποφασιστικό βήμα στην προσπάθειά μας να μειώσουμε τις τιμές της ενέργειας για τους ευρωπαίους πολίτες και τις επιχειρήσεις».
Επισημαίνουν ακόμη ότι το πρώτο σημείο της προτεινόμενης δέσμης που βασίζεται στην ελληνική πρόταση για την επιβολή πλαφόν στην χονδρική τιμή του φυσικού αερίου αφορά την πρόταση για μηχανισμό διόρθωσης των τιμών στο χρηματιστήριο ενέργειας TTF, σημείο αναφοράς για τις ενεργειακές συναλλαγές, ώστε νοικοκυριά και επιχειρήσεις να μην πλήττονται από υπερβολικές διακυμάνσεις των τιμών. Ήδη από τον Μάρτιο ο κ. Μητσοτάκης υπογράμμιζε πως οι διακυμάνσεις αυτές αποτελούν στρέβλωση της αγοράς, δεν ανταποκρίνονται στην προσφορά και στη ζήτηση.
Κυβερνητικές πηγές κρίνουν πως πρόκειται για την ουσία της πρότασης που έκανε ο πρωθυπουργός με την επιστολή του στην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προτείνοντας την επιβολή πλαφόν, που επανήλθε με πρωτοβουλία και άλλων ηγετών και έχει εξασφαλίσει στήριξη από αρκετά κράτη μέλη.
Η Κομισιόν θα ζητήσει εντολή να καταρτίσει νέο κανονισμό, ο οποίος θα επιτρέψει να διαμορφώσει μηχανισμό διόρθωσης τιμών, να επιβάλει δυναμικό όριο τιμής (πλαφόν) για τις συναλλαγές στο TTF για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο κ. Μητσοτάκης: «Ο μηχανισμός διόρθωσης των τιμών θα καθιερώσει, σε προσωρινή βάση, δυναμικό όριο τιμής για τις συναλλαγές στο TTF. Συναλλαγές σε τιμή υψηλότερη από το δυναμικό όριο δεν θα επιτρέπεται να πραγματοποιούνται στο TTF».
Κυβερνητικές πηγές συμπληρώνουν ότι το δεύτερο σημείο που βασίστηκε σε ελληνική πρόταση (συμπεριλαμβανόταν επίσης στο σχέδιο έξι σημείων του πρωθυπουργού) αφορά στην αντιμετώπιση της υπερβολικής μεταβλητότητας στις αγορές. Πρόκειται για μηχανισμό εξομάλυνσης, μέσω προσωρινού μηχανισμού, της ημερήσιας μεταβλητότητας των τιμών, για να αποτρέπονται ακραίες μεταβολές εντός βραχείας χρονικής περιόδου («circuit breaker»). Σκοπός είναι ο περιορισμός των μεγάλων βραχυπρόθεσμων μεταβολών των τιμών στα χρηματιστήρια παραγώγων ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου.
