«Κίτρινες κάρτες» από Κομισιόν για τα καυτά πολιτικά «μέτωπα»
27/02/19, 13:22«Μεταξεταστέα» αφήνει την Ελλάδα η Κομισιόν, ανακοινώνοντας τη δεύτερη μετα-προγραμματική αξιολόγησή της για τη χώρα και γνωστοποιώντας, μεταξύ άλλων, πως δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για την επιστροφή των κερδών των ελληνικών ομολόγων SMP και ANFAs ύψους 1 δισ. ευρώ.
Αν και η ΕΕ κάνει λόγο για σημαντική πρόοδο ως προς ορισμένες δεσμεύσεις της Αθήνας, από την άλλη βγάζει «κίτρινες κάρτες» για ευαίσθητα πολιτικά ζητήματα, όπως είναι το νέο νομικό πλαίσιο για την προστασία της πρώτης κατοικίας, για την αύξηση του κατώτατου μισθού και για τις εξαγγελίες περί προσλήψεων στο Δημόσιο.
Παράλληλα, στην έκθεση διαπιστώνεται η διαφωνία των θεσμών σχετικά με τη ρύθμιση των 120 δόσεων, ενώ, όπως αναμενόταν, η Κομισιόν ζητεί επίσπευση των ιδιωτικοποιήσεων, αλλά και της αποπληρωμής των χρεών του Δημοσίου.
Η ΕΕ στέλνει, επίσης, προειδοποιητικό μήνυμα και για τις μελλοντικές δικαστικές «βόμβες» σχετικά με τα αναδρομικά συνταξιούχων και δημοσίων υπαλλήλων.
Την ίδια ώρα, η Κομισιόν στην άλλη έκθεσή της για το ευρωπαϊκό εξάμηνο κάνει λόγο για «υπερβολικές ανισορροπίες», χτυπώντας καμπανάκι τόσο για το υψηλό δημόσιο χρέος, όσο και για την αρνητική καθαρή επενδυτική θέση της χώρας και το «βουνό» των κόκκινων δανείων.
«Τα προβλήματα ευπάθειας συνδέονται με το υψηλό δημόσιο χρέος, την αρνητική εξωτερική εξισορρόπηση, το μεγάλο ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων», επισημαίνεται στην έκθεση υπό τον αστερίσκο μάλιστα της υψηλής ανεργίας και χαμηλής ανάπτυξης.
Η έκθεση αναφέρει πως παρότι η Ελλάδα κατάφερε να ολοκληρώσει με επιτυχία το πρόγραμμα υποστήριξης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας τον Αύγουστο του 2018, επιτυγχάνοντας σημαντικές βελτιώσεις τα τελευταία χρόνια, εξακολουθούν να υφίστανται μεγάλες ανισορροπίες, «συμπεριλαμβανομένης μιας βαθιά αρνητικής διεθνούς επενδυτικής θέσης, η οποία συνεχίζει να επιδεινώνεται λόγω της μέτριας αύξησης του ΑΕΠ και του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο παραμένει αρνητικό».
Η ΔΕΗ, το μονοπώλιο και οι λιγνίτες
Σε ό,τι αφορά τη μεταρρύθμιση της αγοράς ενέργειας, η έκθεση της Επιτροπής λέει ότι έχει προχωρήσει, αν και με αργούς ρυθμούς και με ορισμένα ανοικτά ζητήματα. Ειδικότερα για το ζήτημα της ΔΕΗ, η Επιτροπή εντοπίζει καθυστερήσεις και θέτει ζήτημα κατάχρησης της δεσπόζουσας θέσης της.
Τα μέτρα για την αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης πρέπει να συμφωνηθούν με την Επιτροπή και οι ελληνικές αρχές θα υποβάλουν νέα πρόταση έως τις αρχές Μαρτίου 2019 για να αξιολογηθεί, αν έχει σημειωθεί πρόοδος όσον αφορά τη συμμόρφωση με τις αντιμονοπωλιακές διορθωτικές ενέργειες.
Σημειώνεται, επίσης, ότι οι συζητήσεις μεταξύ των ελληνικών αρχών, της ΔΕΗ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής βρίσκονται σε εξέλιξη για την εξεύρεση αποδεκτού μέσου αντιμετώπισης της αντιμονοπωλιακής υπόθεσης, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της νομοθεσίας της ΕΕ.
Την ίδια ώρα, η ΕΕ κάνει λόγο για καθυστερήσεις ως προς το ζήτημα της πώλησης των λιγνιτικών μονάδων της ΔEH έως το τέλος του 2018.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση, η πώληση έχει καθυστερήσει καθώς στη διαδικασία δεν υπήρξαν ικανοποιητικές προσφορές. Τα επόμενα βήματα πρέπει να συμφωνηθούν με την Κομισιόν και οι αρχές έχουν διαβεβαιώσει για την πρόθεσή τους να υποβάλουν νέα πρόταση.
«Πάγος» στις 120 δόσεις
Όπως προκύπτει από την έκθεση, η ρύθμιση για τις 120 δόσεις έχει μπει επισήμως στον «πάγο», με την Κομισιόν να επισημαίνει ότι η κυβέρνηση έχει ενημερώσει τους ευρωπαϊκούς θεσμούς ότι δεν σκοπεύει στο προσεχές μέλλον να αναθεωρήσει το σχήμα των δόσεων για τις οφειλές φόρων και ασφαλιστικών εισφορών, καθώς χρειάζεται ακόμη να εξεταστούν τεχνικά και άλλα ζητήματα.
«Είναι σημαντικό να αποφευχθούν κίνδυνοι για τα δημόσια έσοδα και να διασφαλιστεί η κουλτούρα πληρωμής των οφειλών», υπογραμμίζει η Κομισιόν.
«Τρέξτε τα ληξιπρόθεσμα»
Καθυστερήσεις διαπιστώνει η Κομισιόν στο «μέτωπο» των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου. Όπως τονίζεται στην έκθεση, ο ρυθμός μείωσης έχει πέσει και νέες οφειλές εξακολουθούν να δημιουργούνται από τον Αύγουστο του 2018 και έπειτα.
Η Κομισιόν ζητεί από τις ελληνικές Αρχές να βελτιώσουν περαιτέρω το σύστημα εκκαθάρισης οφειλών και να αντιμετωπίσουν τις ρίζες της δημιουργίας νέων.
SOS για τα «κόκκινα δάνεια» - Ενστάσεις για το «διάδοχο» του ν. Κατσέλη
Η Κομισιόν στέλνει μήνυμα SOS για τα «μέτωπο» των κόκκινων δανείων, τη στιγμή που κυβέρνηση και τραπεζίτες «τρέχουν» για να προλάβουν να κλείσουν τις εκκρεμότητες γύρω από το νέο νομικό πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας.
Όπως επισημαίνεται, παρά την πρόοδο στο μέτωπο των κόκκινων δανείων, το ύψος τους παραμένει υπερβολικά υψηλό (κοντά στο 47% του συνόλου) ή 85 δισ. Ευρώ. Η αξιοποίηση εργαλείων για την αντιμετώπιση αυτού του βάρος είναι «κατώτερη των προσδοκιών», σχολιάζουν οι Βρυξέλλες. Η κερδοφορία των τραπεζών παραμένει επίσης υπό πίεση και σε συνδυασμό με τα υψηλά επίπεδα αναβαλλόμενων φορολογικών υποχρεώσεων στους ισολογισμούς τους συγκρατεί τον ρυθμό μείωσης των μη εξυπηρετούμενων υποχωρεώσεων. Ο εξωδικαστικός μηχανισμός φαίνεται να προχωράει με πιο ικανοποιητικούς ρυθμούς.
Η ΕΕ ανησυχεί, καθώς «ένας μεγάλος αριθμός σοβαρών ζητημάτων για το νέο σχήμα προστασίας της πρώτης κατοικίας παραμένουν ανοιχτά». Το θεωρεί υπερβολικά ευρύ, καθώς επεκτείνεται και στα επιχειρηματικά δάνεια, αλλά και φοβάται ότι θα μπορούσε να ευνοήσει στρατηγικούς κακοπληρωτές.
«Βάσει της προκαταρκτικής εκτίμησης η πρόταση της κυβέρνησης εγείρει σοβαρές ανησυχίες για την κουλτούρα αποπληρωμής των δανείων και την επιβάρυνση των τραπεζικών ισολογισμών, καθώς θα μπορούσε να δώσει τη δυνατότητα για πτωχεύσεις στρατηγικής», προειδοποιεί η Κομισιόν.
Σημειώνει δε πως η πρόταση δεν στοχεύει επαρκώς στους πιο ευάλωτους δανειολήπτες, ενώ έχει άμεση αλληλεπίδραση με άλλες διαδικασίες, όπως το καθεστώς πτώχευσης/ ειδικής διαχείρισης. Ενέχει δε τον κίνδυνο για περαιτέρω καθυστερήσεις από δανειολήπτες με εκκρεμείς αιτήσεις στο υφιστάμενο σχήμα προστασίας, οι οποίοι καταθέτουν αίτηση και για το νέο σχήμα. Επιπλέον δεν περιλαμβάνει εκτίμηση για τον αντίκτυπο στην κεφαλαιακή βάση των τραπεζών.
Δικαστικές «βόμβες» και δημοσιονομικός κίνδυνος
Η Κομισιόν κρούει τον κώδωνα και για μελλοντικές δικαστικές αποφάσεις, τονίζοντας πως αυτές αποτελούν δημοσιονομικό κίνδυνο.
Όπως επισημαίνεται στην έκθεση, οι ελληνικές αρχές έχουν αρχίσει να υπολογίζουν τον δημοσιονομικό αντίκτυπο και πιθανούς κινδύνους. Μέχρι στιγμής η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας του 2015 για τη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση του 2012 έχει «αμελητέο» δημοσιονομικό κόστος.
«Ωστόσο το ζήτημα δεν έχει ακόμη κλείσει, καθώς ορισμένα δικαστήρια έχουν αποφανθεί κατά της περιορισμένης επιλεκτικότητας, ενώ εκκρεμεί ακόμη η οριστική απόφαση για τη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση του 2016», θυμίζει η Κομισιόν. Ακόμη μία σημαντική απόφαση είναι και αυτή, που που αφορά την αποκατάσταση επιδομάτων (δώρο Πάσχα- Χριστουγέννων, επίδομα αδείας) σε δημοσίους υπαλλήλους. Το κόστος της θα μπορούσε να ανέρχεται στο 1,3% του ΑΕΠ.
«Ανησυχούμε για την αύξηση του κατώτατου μισθού»
Παράλληλα, η Κομισιόν εγείρει έντονο προβληματισμό για την αύξηση του κατώτατου μισθού.
Όπως τονίζει, οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας έχουν βοηθήσει τα τελευταία χρόνια την Ελλάδα να ανακτήσει την ανταγωνιστικότητά της να αυξήσει τα επίπεδα απασχόλησης, ωστόσο η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων σε μακροπρόθεσμη βάση είναι καθοριστικής σημασίας.
Κάνει ιδιαίτερη αναφορά στην αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 10,9% και την κατάργηση του υποκατώτατου. Αν και αναφέρει ότι μία αύξηση ήταν αναμενόμενη και καλοδεχούμενη από τη στιγμή, που τα επίπεδα των μισθών είχαν παγώσει από το 2012, ξεκαθαρίζει όμως ότι δεν περίμεναν να είναι τόσο μεγάλη. «Η αύξηση σε διψήφιο ποσοστό εγείρει ανησυχίες για μεσοπρόθεσμες αρνητικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα, όπως και στις προοπτικές απασχόλησης συγκεκριμένων ομάδων» επισημαίνεται στην έκθεση.
Ανησυχίες για την Κομισόν εγείρουν και οι «πρόσφατες ανακοινώσεις για προσλήψεις στο δημόσιο». Αν αυτές εφαρμοστούν πλήρως, τότε το 2019 θα έχουμε υπέρβαση του κανόνα για προσλήψεις- αποχωρήσεις κατά 1.800 άτομα, υπολογίζει η Κομισόν. «Είναι καθοριστικής σημασίας για τις αρχές να συνεχίσουν να δίνουν προσοχή στην εξέλιξη του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων» σημειώνει, ώστε να αποφευχθεί μία επιστροφή στην προ κρίσεως κατάσταση.
Ιδιωτικοποιήσεις: Επίμονες καθυστερήσεις
Στο καυτό «μέτωπο» των ιδιωτικοποιήσεων, η Κομισιόν κάνει λόγο για «επίμονες καθυστερήσεις» σε ορισμένες συναλλαγές.
Χαρακτηρίζει ικανοποιητικά τα βήματα, που έχουν γίνει για τη Μαρίνα Αλίμου και την πώληση πλειοψηφικού μεριδίου στα ΕΛΠΑ.
Αντιθέτως, όπως αναφέρεται, η διαδικασία παραχώρησης της Εγνατίας εξακολουθεί να παρουσιάζει εμπόδια, με τις αρχές να μην έχουν εφαρμόσει επαρκή μέτρα για να ξεπεραστούν.
Οι προβλέψεις
Η Κομισιόν αναμένει ρυθμούς ανάπτυξης 2,2% φέτος και 2,3% το 2020, με βασικούς «οδηγούς» την ιδιωτική κατανάλωση και τις επενδύσεις, ενώ προειδοποιεί για μικρότερη συμβολή των εξαγωγών εξαιτίας της προβλεπόμενης επιβράδυνσης της Ε.Ε. Σε γενικές γραμμές πάντως οι κίνδυνοι για την ελληνική οικονομιά είναι «καθοδικοί».
Όσον αφορά τους δημοσιονομικούς στόχους, υπολογίζει ότι για τέταρτη διαδοχική χρονιά το 2018 το πρωτογενές πλεόνασμα ξεπέρασε τον στόχο και πιθανότατα ήταν υψηλότερο από την εκτίμηση για 3,7% στις φθινοπωρινές προβλέψεις της Κομισιόν. Όσο για το 2019, ο προϋπολογισμός που έχει υιοθετηθεί διασφαλίζει την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ.
