Στουρνάρας: Η πληγή των «κόκκινων» δανείων και οι άλλες προκλήσεις
10/11/17, 12:06
Από την πλευρά του ο κ. Στουρνάρας ζητεί η νέα πλατφόρμα ηλεκτρονικών πλειστηριασμών θα πρέπει να καταστεί πλήρως λειτουργική το ταχύτερο δυνατόν.
Μιλώντας στο 2nd EU-Arab World Summit, ο επικεφαλής της Τράπεζας έθεσε ακόμη δύο προκλήσεις, τη μείωση της ανεργίας και του δημόσιου χρέους, ενώ σε ό,τι αφορά τις ελληνικές τράπεζες ο ίδιος έστειλε μήνυμα, προφανώς στο ΔΝΤ που συντηρεί τα περί και νέας ανακεφαλαιοποίησης, πως έχουν υψηλό δείκτη κεφαλαικής επάρκειας, σπεύδοντας συνάμα να καθησυχάσει αγορές κι επενδυτές για το στοίχημα του περιορισμού των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Ο διοικητής της ΤτΕ συμφωνεί, πάντως, οριακά με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Κομισιόν για την ανάπτυξη φέτος, εκτιμώντας ποσοστό 1,7% του ΑΕΠ, ενώ η κυβέρνηση κάνει λόγο για 2%. Ωστόσο, ο ίδιος «βλέπει» ανάπτυξη 2,4% για το 2018 και 2,7% για το 2019, εντός δηλαδή των κυβερνητικών στόχων.
«Οι προβλέψεις αυτές βασίζονται κυρίως στην υπόθεση ότι το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων θα εφαρμοστεί ομαλά και σύμφωνα με το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα», επεσήμανε ωστόσο.
«Για την Ελλάδα αυτή τη στιγμή απομένουν τρεις προκλήσεις που αποτελούν κληρονομιά της κρίσης: το υψηλό ποσοστό ανεργίας, το υψηλό δημόσιο χρέος και το υψηλό απόθεμα μη εξυπηρετούμενων δανείων στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών», τόνισε χαρακτηριστικά.
«Ως αποτέλεσμα αυτών των προσπαθειών, έχει αυξηθεί σημαντικά η εξωστρέφεια της οικονομίας και έχει ήδη αρχίσει η αναδιάρθρωσή της υπέρ κλάδων παραγωγής εμπορεύσιμων προϊόντων και υπηρεσιών με εξαγωγικό προσανατολισμό. Για παράδειγμα, το μερίδιο των συνολικών εξαγωγών στο ΑΕΠ αυξήθηκε από 19,0% το 2009 σε 30,2% το 2016. Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών, εξαιρουμένης της ναυτιλίας, αυξήθηκαν κατά 41% σε πραγματικούς όρους σε σχέση με το ιδιαίτερα χαμηλό επίπεδο στο οποίο είχαν διαμορφωθεί το 2009», είπε ο κ. Στουρνάρας.
«Μετά από αυστηρές ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων σε συνδυασμό με διεξοδικό έλεγχο της ποιότητας των στοιχείων ενεργητικού, διασφαλίζει τώρα ότι οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας των ελληνικών τραπεζών είναι από τους υψηλότερους στην Ευρώπη. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με το δείκτη κάλυψης των μη εξυπηρετούμενων δανείων από προβλέψεις, που διαμορφώνεται στο 47%, και τις επαρκείς εξασφαλίσεις που διαθέτουν οι ελληνικές τράπεζες, θα επιτρέψει στις τράπεζες να αντιμετωπίσουν το πιεστικό ζήτημα της σημαντικής μείωσης του υψηλού αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων», δήλωσε ο διοικητής της ΤτΕ, σημειώνοντας πως «από την αρχή του έτους σημειώθηκε πρόοδος στον τομέα των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (ΜΕΑ)»
Ο ίδιος ξεκαθάρισε, πάντως, ότι υπάρχουν οι εξής κίνδυνοι: «Βραχυπρόθεσμα, ο σημαντικότερος κίνδυνος είναι η καθυστέρηση στην ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης του προγράμματος, η οποία θα οδηγούσε σε νέο κύκλο αβεβαιότητας». Επιπλέον, υπάρχουν εξωτερικοί κίνδυνοι που συνδέονται με τις εξελίξεις στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές και με γεωπολιτικούς παράγοντες.
Υπάρχουν επίσης ορισμένες μεσοπρόθεσμες προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν προκειμένου να ενισχυθούν οι θετικές προοπτικές. Ειδικότερα:
- Η σημερινή υψηλή και επίμονη μακροχρόνια ανεργία δημιουργεί ανισότητα, θέτοντας σε κίνδυνο την κοινωνική συνοχή, και αυξάνει τον κίνδυνο απαξίωσης του ανθρώπινου κεφαλαίου, επηρεάζοντας τη μακροπρόθεσμη δυνητική ανάπτυξη.
- Οι τράπεζες εξακολουθούν να βαρύνονται με υψηλό απόθεμα μη εξυπηρετούμενων δανείων, το οποίο δεν τους επιτρέπει να παρέχουν επαρκείς πιστώσεις προς τον ιδιωτικό τομέα.
- Οι επενδύσεις παραμένουν σε πολύ χαμηλό επίπεδο, παρά τη σημαντική πρόοδο που έχει σημειωθεί, και λόγω του ότι το επιχειρηματικό περιβάλλον δεν θεωρείται ακόμη αρκετά φιλικό προς τις ιδιωτικές επενδύσεις. Για παράδειγμα, σύμφωνα με το Δείκτη Παγκόσμιας Ανταγωνιστικότητας του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, η ανταγωνιστικότητα μειώθηκε ελαφρά το 2017-2018.
- Ο λόγος του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ έχει αυξηθεί σε μη βιώσιμα επίπεδα.
Η διατηρήσιμη ανάπτυξη
Προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι κίνδυνοι και οι προκλήσεις και να παραμείνει η οικονομία σε μια πορεία διατηρήσιμης ανάκαμψης, η οικονομική πολιτική πρέπει να επικεντρωθεί στα εξής οκτώ θέματα:
1. Προσέλκυση Ξένων Άμεσων Επενδύσεων και αύξηση της εξωστρέφειας
2. Υλοποίηση ιδιωτικοποιήσεων και μεταρρυθμίσεων και βελτίωση των θεσμών. Παρά την πρόοδο που έχει επιτευχθεί μέχρι στιγμής, πρέπει να γίνουν ακόμη πολλά στον τομέα των ιδιωτικοποιήσεων, των μεταρρυθμίσεων και της ποιότητας των θεσμών. Οι ιδιωτικοποιήσεις οι οποίες βρίσκονται σε ώριμη φάση πρέπει να ολοκληρωθούν γρήγορα. Όπως σημείωσε ο διοικητής της TτE, η Ελλάδα κατατάσσεται σε αρκετά χαμηλή θέση ως προς την αποτελεσματικότητα των δημόσιων δαπανών, το βάρος των διοικητικών ρυθμίσεων και την αποτελεσματικότητα του νομικού πλαισίου για την επίλυση διαφορών και την αμφισβήτηση κανονισμών.
Τόνισε ότι ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στην αναβάθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος, στη βελτίωση της δημόσιας διοίκησης, στη μείωση της γραφειοκρατίας, στη μείωση του κόστους συμμόρφωσης στο κανονιστικό πλαίσιο και στη διασφάλιση της προβλεψιμότητας και της σταθερότητας της νομοθεσίας, στη μείωση των εμποδίων εισόδου στους κλάδους δικτύων υποδομών, στο λιανικό εμπόριο και στα ελεύθερα επαγγέλματα, και στην ενίσχυση της αποτελεσματικής απονομής της δικαιοσύνης.
3. Αντιμετώπιση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Στον τραπεζικό τομέα, ο μεγάλος όγκος των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) και το πρόβλημα των στρατηγικών κακοπληρωτών εμποδίζουν το τραπεζικό σύστημα να χρηματοδοτήσει την οικονομική ανάπτυξη. Ήδη έχουν θεσπιστεί όλα τα αναγκαία μέτρα και έχει αναμορφωθεί το κανονιστικό πλαίσιο προς την κατεύθυνση της αποτελεσματικής και γρήγορης επίλυσης του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Τα εισερχόμενα στοιχεία δείχνουν μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (ΜΕΑ), γεγονός που οφείλεται κυρίως σε διαγραφές δανείων. Ωστόσο, οι τράπεζες πρέπει να αξιοποιήσουν όλα τα εργαλεία που έχουν στη διάθεσή τους, προκειμένου να μειώσουν τα προβληματικά στοιχεία ενεργητικού και, ειδικότερα, να επιταχύνουν την πώληση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Για να επιταχυνθεί η μείωση του όγκου μη εξυπηρετούμενων δανείων, η νέα πλατφόρμα ηλεκτρονικών πλειστηριασμών θα πρέπει να καταστεί πλήρως λειτουργική το ταχύτερο δυνατόν.
Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει επίσης να δοθεί στην αναδιάρθρωση των βιώσιμων επιχειρήσεων και στην εκκαθάριση των μη βιώσιμων. Με αυτό τον τρόπο, θα απελευθερωθούν πόροι που μπορούν να κατευθυνθούν σε νέες και υπάρχουσες υγιείς επενδυτικές και επιχειρηματικές πρωτοβουλίες, υποστηρίζοντας έτσι την οικονομική ανάκαμψη. Ο πρόσφατος εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου καθιστά δυνατή τη συνεργασία των τραπεζών με τις εταιρίες διαχείρισης δανείων και με διάφορους μη τραπεζικούς φορείς και ιδιώτες επενδυτές, όπως επιχειρήσεις ιδιωτικών επενδυτικών κεφαλαίων, για την αναδιάρθρωση επιχειρήσεων.
4. Υιοθέτηση ενός μίγματος δημοσιονομικής πολιτικής που θα είναι φιλικότερο προς την ανάπτυξη. Πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην περικοπή των αντιπαραγωγικών δαπανών και την αύξηση της αποτελεσματικότητας του δημόσιου τομέα, συμπεριλαμβανομένης της διαχείρισης της περιουσίας του Δημοσίου.
5. Ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
6. Άρση διαφόρων εμποδίων στις επενδύσεις. Πέραν της βελτίωσης του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και της μείωσης της φορολογίας, είναι απαραίτητη η αποφασιστική και οριστική άρση των εμποδίων που ορθώνουν διάφορα μικρά ή μεγάλα οργανωμένα συμφέροντα και ομάδες, και τα οποία επιδεινώνουν το επιχειρηματικό κλίμα και εμποδίζουν την υλοποίηση νέων επενδύσεων και ιδιωτικοποιήσεων, ακόμη και αυτών που έχουν ήδη εγκριθεί.
7. Προαγωγή της καινοτομίας και αποτελεσματικότερη χρήση του ανθρώπινου κεφαλαίου. Η αποτελεσματικότερη χρήση εγχώριου ανθρώπινου κεφαλαίου υψηλών δεξιοτήτων απαιτεί την υιοθέτηση πολιτικών και μεταρρυθμίσεων που ενθαρρύνουν την έρευνα, διευκολύνουν τη διάχυση της τεχνολογίας και ενισχύουν την επιχειρηματικότητα. Πρέπει να δοθούν κίνητρα στις επιχειρήσεις για να αυξήσουν τις επενδύσεις στην έρευνα και ανάπτυξη ούτως ώστε να βελτιώσουν την ικανότητά τους να καινοτομούν. Τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά ιδρύματα θα πρέπει να ενθαρρυνθούν να συνεργαστούν με τον ιδιωτικό τομέα για την εμπορική εκμετάλλευση των αποτελεσμάτων και των ιδεών που παράγει η έρευνα. Αυτές οι πρωτοβουλίες θα προαγάγουν την καινοτομία, θα αυξήσουν την παραγωγικότητα και θα διευκολύνουν τη μετάβαση σε μια οικονομία που βασίζεται στη γνώση.
8. Αντιμετώπιση του πολύ υψηλού δημόσιου χρέους. Η Τράπεζα της Ελλάδος έχει καταθέσει συγκεκριμένη πρόταση που προβλέπει μετάθεση της μέσης σταθμικής διάρκειας αποπληρωμής των τόκων των δανείων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) κατά 8,5 χρόνια τουλάχιστον. Εάν υιοθετηθεί, αυτή η πρόταση θα στηρίξει τόσο την ανάκαμψη της οικονομίας όσο και το αξιόχρεο της χώρας, ιδίως εάν συνδυαστεί με χαμηλότερο δημοσιονομικό στόχο, δηλ. πρωτογενές πλεόνασμα 2% του ΑΕΠ, αντί για 3,5%, και περισσότερες ιδιωτικοποιήσεις.
