Τα σημάδια που δείχνουν νέο κύκλο ενεργειακής κρίσης
16/06/23, 14:35
Αναζωπυρώνονται οι φόβοι για έναν νέο κύκλο ενεργειακής κρίσης που απειλεί την Ευρώπη, καθώς οι αγορές φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργεια στέλνουν τα δικά τους... μηνύματα!
Η αρχή έγινε από τα έντονα σκαμπανεβάσματα στις τιμές που προκλήθηκαν από μια σειρά προβλημάτων στις εγκαταστάσεις φυσικού αερίου της Νορβηγίας, καθώς και ένα προγραμματισμένο κλείσιμο μεγάλου εργοστασίου παραγωγής στην Ολλανδία, δίνουν μια ιδέα για το πόσο εύθραυστη είναι η αγορά σε οποιαδήποτε απειλή για την προσφορά στην περιοχή. Ωστόσο, όπως σημειώνει, το Bloomberg, οι έμποροι έχουν κάθε λόγο να νιώθουν ήσυχοι και χαλαροί, αφού οι αποθήκες φυσικού αερίου είναι παραπάνω από γεμάτες σε σχέση με αντίστοιχες περιόδους του παρελθόντος (σ.σ.: πληρότητα 73% σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Gas Infrastructure Europe). Παράλληλα, η ζήτηση από την Ασία (κυρίως την Κίνα) παραμένει ακόμα υποτονική. Και πάλι όμως, η μεταβλητότητα είναι σε επίπεδα που έχουμε να δούμε από το αποκορύφωμα της κρίσης.
Οι τιμές του φυσικού αερίου
Σήμερα το πρωί, πάντως, οι χονδρικές τιμές του βρετανικού και του ολλανδικού φυσικού αερίου μειώθηκαν, υποχωρώντας από τα κέρδη της Πέμπτης.
Νωρίτερα το πρωί, το ολλανδικό συμβόλαιο αναφοράς ενός μήνα, υποχωρούσε κατά 6,60 ευρώ στα 35,50 ευρώ ανά μεγαβατώρα (MWh), από 49,50 ευρώ/MWh, το υψηλότερο επίπεδο από τον Απρίλιο.
Η έλλειψη σταθερότητας ισοδυναμεί με «κακά μαντάτα» για τους βιομηχανικούς πελάτες που προσπαθούν να επανέλθουν σε μια ομαλή πορεία και για τις κεντρικές τράπεζες που προσπαθούν να εκτιμήσουν πόσο πολύ πρέπει να πιέσουν τις οικονομίες με υψηλότερα επιτόκια για να κρατήσουν τον πληθωρισμό υπό έλεγχο.
Φυσικά, αν η ανοδική τάση στις τιμές του φυσικού αερίου συνεχιστεί, μετά το σημερινό... διάλειμμα, θα είναι ένα πολύ κακό νέο και για τους καταναλωτές της Ευρώπης, μηδέ της Ελλάδας εξαιρουμένης, καθώς μπορεί να ανατραπεί και η πτωτική πορεία των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό σε συνδυασμό με την πρόταση της Κομισιόν για άρση των έκτακτων μέτρων στήριξης (βλ. επιδοτήσεις στους λογαριασμούς ρεύματος) και τον τερματισμό του «παγώματος» της Ρήτρας Αναπροσαρμογής (με την οποία το επιπλέον κόστος των αυξήσεων στις τιμές ενέργειας περνούσε στους λογαριασμούς), θα οδηγήσει σε νέα «αιμορραγία» τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς.
«Αυτό είναι μια πρόγευση του δυνητικού κινδύνου που θα ακολουθήσει», σύμφωνα με τον Νικ Κάμπελ, διευθυντή της Inspired Energy. «Ενώ αυτό μπορεί να πείσει τις μεγάλες βιομηχανίες να διατηρήσουν χαμηλότερη παραγωγή ή να θέσουν σε ακινησία τις εγκαταστάσεις τους, γεγονός που θα διευκολύνει την όποια αύξηση της ζήτησης, όλα τα μάτια είναι στραμμένα στην προσφορά».
Οι υψηλές τιμές της ενέργειας που έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ, αποτέλεσαν βασικό παράγοντα της εκτόξευσης του κόστους ζωής πέρυσι στην Ευρώπη. Η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία της περιοχής, υπέστη την πρώτη της ύφεση από την έναρξη της πανδημίας κατά το πρώτο τρίμηνο. Οι Βρετανοί που έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με διψήφιο πληθωρισμό πραγματοποίησαν σε διάφορους κλάδους εθνικής κλίμακας απεργίες.
Το γεγονός ότι η αγορά εκπέμπει για ακόμα μια φορά προειδοποιητικά σήματα, πόσο μάλλον την ώρα που προσπαθεί να ανασυγκροτήσει την ενεργειακή της υποδομή μπορεί να μην αποτελεί καλό οιωνό για την προσπάθεια της ΕΚΤ να περιορίσει τον επίμονο πληθωρισμό. Ήδη χθες κατά την τελευταία της συνεδρίαση αποφάσισε να αυξήσει περαιτέρω τα επιτόκια, ελαφρώς, κατά 0,25%. Αν και οι ανοδικές πιέσεις στο κόστος έχουν κάπως υποχωρήσει από την κορύφωσή τους, εξακολουθούν να προκαλούν επιβράδυνση της βιομηχανικής δραστηριότητας, με τους traders να αναφέρουν ότι μέρος της ζήτησης θα μπορούσε να χαθεί μόνιμα, δεδομένου ότι πολλοί βιομήχανοι που επιβράδυναν την παραγωγή τους, δεν έχουν επιστρέψει ακόμη σε κανονικά επίπεδα.
Σε τεντωμένο σχοινί η αγορά ενέργειας της Ευρώπης
Όπως μεταδίδει, στο μεταξύ, η αγγλόφωνη υπηρεσία του κρατικού δικτύου της Εσθνονίας ERR News, οι τιμές του φυσικού αερίου άρχισαν να αυξάνονται και πάλι μέσα στον Ιούνιο, μετά το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων ετών που σημειώθηκε στις αρχές του μήνα. Αιτία είναι διάφοροι παράγοντες που σχετίζονται με τη ζήτηση και την προσφορά.
Ενώ στις αρχές Ιουνίου, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για το φυσικό αέριο στην ολλανδική αγορά TTF είχαν υποχωρήσει κάτω από τα 25 ευρώ ανά MWh, χθες Πέμπτη το επίπεδο είχε αυξηθεί και πάλι, σε πάνω από 40 ευρώ.
Συγκεκριμένα, τα συμβόλαια αναφοράς μελλοντικής εκπλήρωσης σημείωσαν άλμα έως και 30% χθες, στο υψηλότερο επίπεδό τους από τις αρχές Απριλίου. Νωρίτερα τον Ιούνιο, τα προθεσμιακά συμβόλαια είχαν υποχωρήσει σε χαμηλό διετίας.
Το μεσημέρι της Πέμπτης η τιμή του TTF για τον επόμενο μήνα κορυφώθηκε πάνω από τα 49 ευρώ, στη συνέχεια υποχώρησε κοντά στα 41 ευρώ, για να αποκλιμακωθεί περαιτέρω σήμερα Παρασκευή. Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για τον Αύγουστο διαπραγματεύονταν στα 46 ευρώ ανά MWh, ενώ για τον Οκτώβριο η τιμή ξεπερνούσε τα 50 ευρώ ανά MWh.
Ο Ραούλ Κότοφ, μέλος του ΔΣ της Eesti Gaas, που θεωρείται ηγέτιδα δύναμη στην αγορά φυσικού αερίου, δήλωσε στο ERR ότι η τρέχουσα άνοδος είναι κυρίως αποτέλεσμα παρατεταμένων εργασιών συντήρησης σε νορβηγική μονάδα παραγωγής φυσικού αερίου, προσθέτοντας ότι «τα προβλήματα στη Νορβηγία είναι πιθανό να είναι προσωρινού χαρακτήρα».
Ο ίδιος πρόσθεσε ότι ο ζεστός καιρός σε Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη, σε συνδυασμό με τη χαμηλή ένταση των ανέμων έχουν αντίστοιχα αυξήσει τη ζήτηση, κυρίως σε σχέση με τα συστήματα ψύξης, και έχουν μειώσει την προσφορά από ανανεώσιμες πηγές και οι παράγοντες αυτοί ασκούν ανοδικές πιέσεις στην τιμή ανά Mwh. Κι αυτό μπορεί να συνεχιστεί και τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, ανέφερε.
Η χονδρική του ρεύματος στην Ελλάδα
Η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας στην ελληνική χονδρεμπορική αγορά ρεύματος διαμορφώνεται, σύμφωνα τα στοιχεία του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας, στα 107,8 ευρώ/MWh, με τη χαμηλότερη στα 79,47 ευρώ/MWh και την υψηλότερη στα 167,82 ευρώ/MWh. Η σημερινή τιμή είναι αυξημένη κατά 6% σε σχέση με χθες, που ήταν στα 101,51 ευρώ/MWh, καταγράφοντας αύξηση κατά 2,14%.
Οι καύσωνες
Αυτή τη στιγμή, η Ευρώπη διανύει ένα απροσδόκητα θερμό καλοκαίρι. Οι θερμοκρασίες που επικρατούν σε πολλές χώρες της Κεντρικής -και όχι μόνο- Ευρώπης αυξάνουν, όπως είναι φυσικό, τις ενεργειακές ανάγκες για ψύξη. Πέρυσι, η ξηρασία σε συνδυασμό με φονικά κύματα καύσωνα στέγνωσαν τα ποτάμια, προκάλεσαν μεγάλες πυρκαγιές και έθεσαν σε δοκιμασία τις ενεργειακές υποδομές της ηπείρου ενώ οι τιμές εκτοξεύτηκαν στα ύψη.
Παράγοντα ανησυχίας αποτελεί και η Κίνα, η οποία παρουσιάζει χαμηλότερη του αναμενόμενου ανάκαμψη μετά την άρση των lockdown. Η επιστροφή της κινεζικής ζήτησης για LNG που μπορεί να συμβεί μέσα στο έτος, καθώς η κυβέρνηση εξετάζει πακέτο μέτρων στήριξης για την οικονομία, ίσως αφήσει την Ευρώπη με περιορισμένες ροές και μάλιστα τους κρίσιμους μήνες του χειμώνα.
Όπως αναφέρει το Bloomberg, ενώ η αγορά βρίσκεται σε «πολύ καλύτερη» θέση από ό,τι το περασμένο καλοκαίρι, οι τιμές του φυσικού αερίου θα μπορούσαν να υπερδιπλασιαστούν εάν όλοι αυτοί οι κίνδυνοι οδηγούσαν σε δυσμενέστερες προοπτικές για το φυσικό αέριο, σύμφωνα με τον Mάσιμο ντι Οντοάρντο, αντιπρόεδρο της Wood Mackenzie, υπεύθυνο για την έρευνα φυσικού αερίου και LNG.
«Η Ευρώπη δεν έχει ξεφύγει ακόμη από τον κίνδυνο, ωστόσο μια επανάληψη των τιμών του περασμένου καλοκαιριού, φαίνεται απίθανη», ανέφερε ο ίδιος.
