Θετικά μηνύματα και... συστάσεις για την ελληνική οικονομία από τον ΟΟΣΑ
10/01/23, 14:41
Την ειδική έκθεσή του για την Ελλάδα παρουσίασε ο Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης Ματίας Κόρμαν, παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.
Κεντρικό σημείο της έκθεσης είναι το γεγονός ότι η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας από την κρίση του κορονοϊού ήταν ισχυρή, με στήριξη από τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων.
Η διατήρηση της ανάκαμψης απαιτεί να συνεχισθεί η αντιμετώπιση μακροχρόνιων προβλημάτων της οικονομίας και να εφαρμοσθεί πλήρως το φιλόδοξο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με παράλληλο έλεγχο των πληθωριστικών πιέσεων, στήριξη της δημοσιονομικής ευρωστίας και ολοκλήρωση της εξυγίανσης των τραπεζών, σημειώνει ο ΟΟΣΑ.
Η αύξηση των τιμών ενέργειας και τροφίμων μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία οδηγεί σε σημαντική επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης, με τον ΟΟΣΑ να προβλέπει ότι θα διαμορφωθεί εφέτος στο 1,1% και το 2024 στο 1,8% από 5,1% το 2022.
Όσον αφορά τον πληθωρισμό (με βάση τον εναρμονισμένο δείκτη τιμών καταναλωτή), προβλέπεται μεγάλη αποκλιμάκωσή του στο 3,7% σε μέσα επίπεδα το 2023 και στο 2,3% το 2024 από 9,5% πέρυσι.
Παράλληλα, εκτιμάται ότι θα συνεχισθεί η αύξηση της απασχόλησης, με ρυθμό 1,1% εφέτος έναντι 6,2% το 2022.
Το δημόσιο χρέος αναμένεται να μειωθεί στο 170,7% του ΑΕΠ εφέτος και περαιτέρω στο 163,6% το 2024 από 175,1% το 2022, χάρη στην ανάπτυξη και τον πληθωρισμό, αλλά παραμένει υψηλό.
Οι εξαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών αυξάνονται και διαφοροποιούνται, αντανακλώντας τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας, σημειώνει η έκθεση.
Η Ελλάδα είναι μεταξύ των χωρών της ΕΕ που έχουν κάνει τη μεγαλύτερη πρόοδο στην επίτευξη των αρχικών στόχων του Σχεδίου Ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας και στην άντληση των πόρων από τα ευρωπαϊκά ταμεία και ο ΟΟΣΑ τονίζει ότι αν υλοποιηθεί καλά θα ενισχύσει σημαντικά τις προοπτικές ανάπτυξης και τα εισοδήματα.
Ο τραπεζικός δανεισμός στις επιχειρήσεις έχει αρχίσει να αυξάνεται, κάτι που αποτελεί ένα βήμα προς την ανανέωση του κεφαλαιακού αποθέματος της χώρας, ενώ η υγεία του τραπεζικού τομέα βελτιώνεται.
Οι πρόσφατες μειώσεις των φόρων έχουν περιορίσει τη μεγάλη φορολογική επιβάρυνση των εισοδημάτων από εργασία, με τη φορολογική συμμόρφωση βελτιώνεται γενικά αν και παραμένουν ακόμη σημαντικές ανεπάρκειες, σημειώνει η έκθεση.
Οι μισθοί αυξάνονται μετά από 12 χρόνια μειώσεων ή ισχνών αυξήσεων, με τους εργαζόμενους σε ορισμένους κλάδους, όπως τον τεχνολογικό και τον κατασκευαστικό, να εξασφαλίζουν μεγαλύτερες αυξήσεις.
Η αύξηση του κατώτατου μισθού, η οποία ανήλθε περίπου 10% στο πρώτο εξάμηνο του 2022 και αφορά το 28% των εργαζομένων αναμένεται να οδηγήσει σε αυξήσεις μισθών και στους υπόλοιπους εργαζόμενους. Ο ΟΟΣΑ διατυπώνει τη θέση που είχε εκφράσει στην προηγούμενη έκθεση ότι πρέπει να τονωθεί και ο θεσμός των συλλογικών διαπραγματεύσεων σε κλαδικό επίπεδο για τον καθορισμό των μισθών και να υπάρξει παρότρυνση στους κοινωνικούς εταίρους για την εφαρμογή των αποφάσεων τους από τις επιχειρήσεις.
Ιδιαίτερη αναφορά κάνει ο ΟΟΣΑ στην ανάγκη περαιτέρω αύξησης της απασχόλησης, σημειώνοντας ότι αυτό είναι αναγκαίο για να επιτευχθούν τα ποσοστά απασχόλησης άλλων χωρών του ΟΟΣΑ.
Επίσης, η έκθεση αναφέρεται στην πράσινη μετάβαση και πώς πρέπει να κινηθεί η Ελλάδα για να επιτύχει τον στόχο για μηδενικές εκπομπές ρύπων το 2050.
Τα βασικά μηνύματα της έκθεσης είναι τα εξής:
-Η επιστροφή σε πρωτογενή πλεονάσματα είναι ενδεδειγμένη, καθώς μάλιστα είναι υψηλός ο πληθωρισμός και έχει μειωθεί η διαθέσιμη παραγωγική δυναμικότητα.
-Η αποτελεσματική υλοποίηση του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, η διεύρυνση του μείγματος των φορολογικών εσόδων και η βελτίωση των επιδόσεων του δημόσιου τομέα θα επιτρέψουν τη καλύτερη δημοσιονομική στήριξη των επενδύσεων, των εισοδημάτων και της δικαιοσύνης.
-Ο περιορισμός των ακαθάριστων δανειακών αναγκών και η μείωση του δημόσιου χρέους είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για την πιστοληπτική αναβάθμιση της Ελλάδας στην επενδυτική βαθμίδα, η οποία θα διεύρυνε τη χρηματοδότηση και τις επενδύσεις.
-Η αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων είναι καθοριστική για μία διαρκή ανάκαμψη. Η πλήρης εξυγίανση των τραπεζών με την εκκαθάριση των υφιστάμενων μη εξυπηρετούμενων δανείων και την αύξηση της κεφαλαιακής βάσης τους είναι αναγκαία για να μπορούν αυτές να χρηματοδοτήσουν μία σταθερή ανάπτυξη και πρέπει να συνοδευθεί από την ανάπτυξη εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης.
-Η επίτευξη των μηδενικών εκπομπών ρύπων το 2050 και η προσαρμογή σε ένα πιο ζεστό κλίμα θα απαιτήσουν διαρκείς πολιτικές προσπάθειες για πολλά χρόνια. Ένα μείγμα πολιτικών - που περιλαμβάνει επενδύσεις, ρυθμίσεις και τιμολόγηση των εκπομπών ρύπων - μπορεί να επιταχύνει μία μείωση των ρύπων με το χαμηλότερο δυνατό κόστος και πρόσθετα έσοδα για την πράσινη μετάβαση.
Η τοποθέτηση Μητσοτάκη
Αμέσως μετά την παρουσίαση της έκθεσης ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε την παρακάτω τοποθέτηση:
«Ευχαριστώ Mathias, και ευχαριστούμε γι’ αυτήν την εμπεριστατωμένη ανάλυση της έκθεσης του ΟΟΣΑ με θέμα την ελληνική οικονομία.
Επισημάνατε σωστά εξ αρχής ότι το 2022 ήταν ένα εξαιρετικά δύσκολο έτος, το οποίο σφραγίστηκε από την παγκόσμια ενεργειακή κρίση και το πληθωριστικό σοκ το οποίο προκάλεσε η απρόκλητη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ένα ενεργειακό πληθωριστικό σοκ το οποίο σας διαβεβαιώνω ότι το αισθάνθηκαν πολύ πιο έντονα οι ευρωπαϊκές χώρες-μέλη του Οργανισμού.
Και αυτό φυσικά σε συνέχεια της πανδημίας του Covid-19, αλλά θα έλεγα και εν μέσω ειδικών προκλήσεων που αφορούν τη χώρα μου. Αναφέρομαι και στις μεγάλες δυσκολίες της οικονομικής ανάταξης ύστερα από μία μακρά περίοδο καθήλωσης, όπως βέβαια και στις ιδιαίτερες προκλήσεις που συνδέονται με τη γειτονιά μας, την Ανατολική Μεσόγειο, και τη συμπεριφορά της γειτονικής μας Τουρκίας.
Είναι συνεπώς αξιοσημείωτο το συμπέρασμα της έκθεσης ότι στη διάρκεια αυτών των εξαιρετικά ταραγμένων καιρών, αυτής της ταραγμένης περιόδου, η εθνική οικονομία, η ελληνική οικονομία ξεπέρασε τις προσδοκίες και τις ίδιες τις προβλέψεις που είχε κάνει ο Οργανισμός. Αποδείχθηκε σε πολλά μέτωπα η θετική έκπληξη της Ευρώπης. Να θυμίσω ότι το 2021 πετύχαμε ανάπτυξη ύψους 8,4%, υπερδιπλάσια των αρχικών προβλέψεων, το τρίτο υψηλότερο στην ευρωζώνη. Το 2022 το ποσοστό αυτό εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει το 5,5%, πάλι σχεδόν διπλάσιο του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Και η δική μας εκτίμηση για το 2023 είναι ότι η ανάπτυξη θα είναι κοντύτερα στο 2% παρά στο 1%, ένα ποσοστό το οποίο -εφόσον επιβεβαιωθεί και πάλι- θα είναι τριπλάσιο του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Όλα αυτά συμβαίνουν την ίδια ώρα που, όπως είπατε, η ανεργία υποχωρεί και υποχωρεί πολύ γρήγορα. Σχεδόν 300.000 νέες θέσεις εργασίας έχουν προστεθεί στον συνολικό αριθμό των Ελλήνων απασχολούμενων. Και αυτό σημαίνει ότι ο δημόσιος πλούτος αυξάνεται αλλά και οι κοινωνικές αδικίες μειώνονται. Και ότι η κεντρική πολιτική επιλογή της Κυβέρνησης για λελογισμένες μειώσεις φόρων, σε συνδυασμό με τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, την προσέλκυση σημαντικών επενδύσεων, έφερε τελικά τα προβλεπόμενα αποτελέσματα.
Βέβαια, αναφερθήκατε σωστά στο πρόβλημα του δημοσίου χρέους της χώρας, όμως η Ελλάδα είναι η ευρωπαϊκή χώρα που μπόρεσε και αποκλιμάκωσε το δημόσιο χρέος της πιο γρήγορα από οποιαδήποτε άλλη. Μια υποχώρηση η οποία ξεπερνά τις 35 μονάδες, ενώ παράλληλα αντιμετωπίσαμε και μια άλλη μεγάλη πρόκληση που ήταν ο μεγάλος αριθμός των μη εξυπηρετούμενων δανείων στο τραπεζικό μας σύστημα. Από το 45% τον Ιούνιο του 2019, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια έχουν μειωθεί σε μονοψήφιο ποσοστό τον Σεπτέμβριο του 2022. Είναι τόσο εντυπωσιακή αυτή η βελτίωση που κανείς δεν μιλά σήμερα για προβλήματα στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα.
Αντίθετα, συζητάμε προκλήσεις όπως η επέκταση της πιστωτικής πολιτικής των τραπεζών αλλά και ο τρόπος με τον οποίο οι τράπεζες θα γίνουν πιο ανταγωνιστικές και θα αυξήσουν πια τα επιτόκια καταθέσεων, έτσι ώστε να δίνουν καλύτερες αποδόσεις στους καταθέτες. Δεν θα κάναμε αυτές τις συζητήσεις, σάς διαβεβαιώνω, πριν από κάποια χρόνια.
Και πλέον, όπως είπατε, επενδύσεις και εθνικές εξαγωγές έχουν αυξηθεί σημαντικά. Το ποσοστό των εξαγωγών, αγαθών και υπηρεσιών, στην πατρίδα μας έχει ξεπεράσει το 40%. Βρισκόταν στο 20% πριν από μια δεκαετία. Είναι μια τεράστια αλλαγή του ίδιου του παραγωγικού μοντέλου της ελληνικής οικονομίας προς μια οικονομία -όπως εισηγείται και ο ΟΟΣΑ- πιο ανταγωνιστική, πιο καινοτόμα, πιο εξωστρεφή.
Μάλιστα, έβλεπα τα στατιστικά στοιχεία, φέτος υπήρξε χρονιά ρεκόρ στην κατάθεση διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, πατεντών. Αυτό λέει κάτι για τον βαθμό διείσδυσης της καινοτομίας σε όλες τις πτυχές της ελληνικής οικονομίας.
Και βέβαια είναι ακριβώς όπως είπα αυτή η πολιτική που μας επιτρέπει να δημιουργούμε δημοσιονομικό χώρο αλλά να τον επιστρέφουμε στοχευμένα, όπως εισηγείται πάντα και ο ΟΟΣΑ, και όχι οριζόντια, για να στηρίζουμε εκείνα τα κοινωνικά στρώματα που χρειάζονται μεγαλύτερη βοήθεια σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς.
Είναι κάτι το οποίο το κάναμε όχι μόνο κατά την διάρκεια της κρίσης του Covid, το κάνουμε και τώρα κατά την διάρκεια της ενεργειακής κρίσης με αποτέλεσμα για παράδειγμα στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος η Ελλάδα μετά τη στήριξη να έχει από τις χαμηλότερες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Και αυτό φυσικά το πετυχαίνουμε μέσω ενός μηχανισμού αναδιανομής κερδών παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας και έκτακτης φορολόγησής τους.
Θεωρούμε ότι αυτές οι πολιτικές είναι έκτακτες αλλά δίκαιες και επιβεβλημένες, λαμβάνοντας υπόψη την έκταση της ενεργειακής κρίσης την οποία κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε.
Το καλό είναι ότι οι αγορές -όπως είπατε- συμμερίζονται αυτή τη θετική πορεία. Θέλω να θυμίζω ότι από το 2019 έχουμε πετύχει 11 συνολικά αναβαθμίσεις διεθνών οίκων αξιολόγησης. Απέχουμε πια ένα βήμα μόνο από την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, κάτι το οποίο εκτιμώ ότι θα μπορέσουμε να το πετύχουμε εντός του τρέχοντος έτους. Και βέβαια η χώρα μας πια κινείται εκτός της ευρωπαϊκής εποπτείας στην οποία είχε εισέλθει ως μεταμνημονιακή παρακολούθηση από το 2018.
Όλες αυτές οι εξελίξεις, είναι εξελίξεις που επιβεβαιώνουν τις τολμηρές αλλά και τις συνετές πολιτικές οι οποίες ακολουθούνται, αλλά που προσφέρουν και μεγαλύτερη άνεση στην άσκηση της δημοσιονομικής πολιτικής. Με άλλα λόγια, ο τόπος μας έχει αφήσει για τα καλά πίσω τον κατήφορο των μνημονίων, ακολουθώντας μια νέα τροχιά προόδου και καλύπτοντας γρήγορα το χαμένο έδαφος από την Ευρώπη.
Έχετε δίκιο και νομίζω ότι η μεγάλη χρησιμότητα αυτών των εκθέσεων είναι ακριβώς να μάς βγάζουν από την παγίδα του εφησυχασμού. Έχουμε ακόμα μεγάλες προκλήσεις μπροστά μας.
Αναφερθήκατε σε αυτές. Ο πληθωρισμός μπορεί να δείχνει σημάδια σημαντικής κάμψης, είναι όμως ακόμα μαζί μας. Η αβεβαιότητα, σε γεωπολιτικό επίπεδο, επηρεάζει τις προοπτικές της παγκόσμιας -και ιδίως της ευρωπαϊκής- οικονομίας και είναι βέβαιο ότι αυτοί οι κόντρα άνεμοι, “headwinds” όπως τους αποκαλείτε στη γλώσσα των οικονομολόγων σας, θα επηρεάσουν και την απόδοση της ελληνικής οικονομίας το 2023.
Ωστόσο είμαι απολύτως πεπεισμένος ότι υπάρχουν τα “αναχώματα” ώστε η οικονομία μας να φανεί ανθεκτική και το 2023. Η συνεχιζόμενη ανάπτυξη από τις επενδύσεις, οι ακόμα υψηλές καταθέσεις, η διαρκώς μειούμενη πορεία του δημοσίου χρέους, αλλά και οι σημαντικοί πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης και των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων είναι σημαντικά “αναχώματα” απέναντι στις εξωγενείς κρίσεις που καλούμαστε να διαχειριστούμε.
Αλλά το σημαντικότερο όπλο της πατρίδας μας είναι ότι είμαστε απολύτως διατεθειμένοι να προχωρήσουμε στον δρόμο ο οποίος έχει αποδείξει ότι φέρνει αποτελέσματα, με σταθερότητα, με συνέπεια και με συνέχεια.
Με τη συστράτευση της Πολιτείας και των πολιτών πετύχαμε πολλά αυτά τα 3,5 χρόνια. Όμως, όπως επισημαίνει και η έκθεση, μπορούν να γίνουν και πρέπει να γίνουν πολλά περισσότερα.
Από αυτά τα οποία αναφέρατε, ξεχωρίζω τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις αλλά και τις επενδύσεις που είναι ήδη ενταγμένες στο Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά και την έμφαση που αποδίδει -και σωστά κατά την άποψή μου- η έκθεσή σας στην ανάγκη να υπάρξει περαιτέρω επιτάχυνση στην απονομή της Δικαιοσύνης.
Εφόσον οι Έλληνες πολίτες μας εμπιστευτούν και πάλι για μία δεύτερη τετραετία η μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης θα αποτελέσει κεντρική πολιτική μας προτεραιότητα.
Και φυσικά θα συνεχίσουμε τον αγώνα για τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης. Έχουμε κάνει πολύ σημαντικά βήματα στην ψηφιοποίηση των συναλλαγών και με αυτόν τον τρόπο μειώνουμε τη φοροδιαφυγή και την εισφοροδιαφυγή.
Και βέβαια θα εξακολουθούμε να κινούμαστε πολύ γρήγορα στον αδιαπραγμάτευτο στόχο της πράσινης μετάβασης. Η Ελλάδα είναι ήδη μία χώρα πρωταγωνίστρια στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, γίνεται όμως ταυτόχρονα και κόμβος μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου. Αύριο θα γίνει κόμβος μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος από τον ήλιο της Αφρικής προς την υπόλοιπη Ευρώπη.
Για εμάς όλες οι αναπτυξιακές πολιτικές μας πρέπει και οφείλουν να έχουν και πράσινη και ψηφιακή διάσταση. Είναι οι δύο πολιτικές που οριζόντια διατρέχουν ολόκληρο το κυβερνητικό μας σχέδιο για την Ελλάδα του 2030.
Θα σημειώσω τέλος με έμφαση και το σημείο της έκθεσής σας που αναφέρεται στη διασύνδεση της παραγωγικότητας με την αύξηση των μισθών, των απολαβών. Πράγματι, το έχουμε πει πολλές φορές, οι μισθοί στη χώρα μας είναι ακόμα χαμηλοί.
Γι’ αυτό και το πρώτο κυβερνητικό μας μέλημα ήταν να στηρίξουμε το διαθέσιμο εισόδημα, μειώνοντας φόρους και εισφορές.
Το επόμενο στοίχημά μας, θα είναι οι καλύτεροι μισθοί οι οποίοι θα συγκλίνουν πια με τους ευρωπαϊκούς και θα αντανακλούν την πρόοδο της ελληνικής οικονομίας σε όλα τα επίπεδα. Κι όλα αυτά φυσικά θα γίνουν, πάντα, στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης κοινωνικής πολιτικής, που θα πλαισιώνεται από προσιτή στέγη, ιδίως για τη νέα γενιά, από ένα σύστημα δημόσιας υγείας με αξιοπρεπή φροντίδα για όλους.
Και με πολιτικές -και χαίρομαι που το αναφέρατε- ενεργούς γήρανσης. Γιατί ένα από τα αντικείμενα που θα μελετήσει το νέο κέντρο του ΟΟΣΑ στην Κρήτη θα αφορά ακριβώς αυτές τις παγκόσμιες ανισορροπίες μεταξύ ανεπτυγμένων κοινωνιών που γερνούν πολύ γρήγορα και αναπτυσσόμενων κοινωνιών που αυτή τη στιγμή προσφέρουν στο παγκόσμιο εργατικό δυναμικό εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπων, οι οποίοι και αυτοί θα αναζητούν το δικαίωμα στην ατομική και τη συλλογική προκοπή.
Μπορούμε συνεπώς, κλείνοντας, να είμαστε χαρούμενοι αγαπητέ Mathias για τη σημερινή μέρα την οποία, όπως είπα, σφραγίζουν δυο σημαντικά γεγονότα: η επίσημη έκθεση του ΟΟΣΑ για την ελληνική οικονομία αλλά και η ίδρυση του νέου κέντρου του Οργανισμού στην Κρήτη για τα ζητήματα των πληθυσμών και το παγκόσμιο δημογραφικό πρόβλημα. Νομίζω ότι είναι δύο καλές ειδήσεις για τον ΟΟΣΑ και για την Ελλάδα και προσβλέπω στη συνέχιση της συνεργασίας μας με τον Οργανισμό.
Η Κυβέρνηση αυτή έχει αποδείξει ότι αναζητεί πάντα βέλτιστες λύσεις εφαρμοσμένης πολιτικής και ο ΟΟΣΑ είναι ένας Οργανισμός ο οποίος μπορεί να μας προσφέρει τα εργαλεία για να γίνουμε καλύτεροι σε πολλά διαφορετικά πεδία πολιτικής, προς όφελος πάντα όλων των Ελλήνων πολιτών.
Σάς ευχαριστώ και πάλι για την παρουσία σας εδώ. Ελπίζω ότι την επόμενη φορά θα μπορούμε να σάς υποδεχτούμε με καλύτερο καιρό».
Κόρμαν: «Να παραμείνετε στον σωστό δρόμο»
Από την πλευρά του, ο κ. Ματίας Κόρμαν υπογράμμισε πως «η ελληνική οικονομία βρίσκεται στο σωστό δρόμο και πρέπει να παραμείνει έτσι» αναφερόμενος στα ευρήματα της τακτικής έκθεσης του ΟΟΣΑ για τις οικονομικές εξελίξεις στην Ελλάδα. Ο Γ.Γ. του Οργανισμού συμπέρανε ότι οι διαθρωτικές αλλαγές των τελευταίων ετών έχουν καρποφορήσει δίδοντας ιδιαίτερη έμφαση στη ρωμαλέα, όπως τη χαρακτήρισε, ανάπτυξη, καθώς και στη σημαντική αποκλιμάκωση της ανεργίας.
