Ο SSM προειδοποιεί για νέα γενιά «κόκκινων δανείων»
12/12/22, 18:47
Τις προτεραιότητες του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SSM), παρουσίασε η ΕΚΤ προειδοποιώντας ταυτόχρονα για τον κίνδυνο αύξησης του ρίσκου για τις τράπεζες της Ευρωζώνης από τα «κόκκινα δάνεια» και τον περιορισμό της χρηματοδότησης λόγω της αύξησης των επιτοκίων, του υψηλού πληθωρισμού και την πιθανή ύφεση της οικονομίας της περιοχής.
«Το γεωπολιτικό σοκ που προκάλεσε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι άμεσες μακροοικονομικές επιπτώσεις της έχουν αυξήσει την αβεβαιότητα για την εξέλιξη της οικονομίας και των οικονομικών αγορών και ενίσχυσαν το ρίσκο για τον τραπεζικό τομέα. Η τωρινή κατάσταση απαιτεί αυξημένη σύνεση από την μεριά των τραπεζών και των (εθνικών) εποπτικών οργάνων» σχολιάζει χαρακτηριστικά ο SSM.
Αν και οι άμεσες επιπτώσεις από τον πόλεμο έχουν, μέχρι τώρα, τεθεί υπό έλεγχο από τις εποπτικές αρχές, το μακροοικονομικό σοκ, που επιδείνωσε τις προυπάρχουσες πληθωριστικές πιέσεις και τα προβλήματα στις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες, εξαπλώθηκε κυρίως στην Ευρώπη. Αποτέλεσμα αυτού ήταν το καθοδικό ρίσκο να αυξηθεί για τον χρηματοπιστωτικό κλάδο.
Εξάλλου, η γενική εξέλιξη της οικονομίας και των οικονομικών αγορών παραμένει αβέβαιη, αφήνοντας χώρο για (δυσάρεστες) εκπλήξεις και περαιτέρω καθοδική πορεία.
Το ρευστό αυτό τοπίο απαιτεί σύνεση και προσοχή. Είναι απολύτως απαραίτητο οι αρμόδιες εποπτικές αρχές να συνεχίσουν να παρακολουθούν στενά τη κεφαλαιουχική σταθερότητα των τραπεζών.
Οι προτεραιότητες για το 2023-25
Για τον ίδιο τον SSM στις προτεραιότητες για το διάστημα 2023-25 είναι να ενισχύσει την επόπτευση του με πιο συχνές επιθεωρήσεις στα γραφεία των τραπεζών και να διενεργεί πιο «στοχευμένες επιθεωρήσεις» κυρίως στα μεγαλύτερα τραπεζικά ιδρύματα της Ευρωζώνης, ώστε να τα υποχρεώνει να αντιμετωπίζουν τα αυξανόμενα ρίσκα.
Στόχος είναι να ενισχυθεί ο τρόπος με τον οποίο οι τράπεζες διαχειρίζονται τον πιστωτικό κίνδυνο και διαφοροποιούν τη χρηματοδότηση τους. Τα stress tests του 2023, σε συντονισμό με την ΕΒΑ, θα ενισχύσουν την προσπάθεια αυτή.
«Τα υψηλότερα επιτόκια και οι υποτονικές ή πιθανώς υφεσιακές προοπτικές ανάπτυξης ενδέχεται να θέσουν υπό αμφισβήτηση την ικανότητα εξυπηρέτησης του χρέους των δανειοληπτών στο μέλλον» αναφέρεται χαρακτηριστικά, εξηγώντας πως ο κίνδυνος αυτός αφορά τόσο τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά όσο και τις επιχειρήσεις.
Επισημαίνεται δε, πως οι εποπτικές εξετάσεις έχουν εντοπίσει κενά στους ελέγχους κινδύνου των τραπεζών, ιδίως όσον αφορά την παρακολούθηση των δανείων, την ταξινόμηση των προβληματικών δανειοληπτών και τη διαμόρφωση προβλέψεων.
Ορισμένες τράπεζες (χωρίς βέβαια να κατονομάζονται) έχουν γίνει «πιο ευάλωτες στις αναταράξεις της αγοράς» λόγω της υψηλής εξάρτησης που είχαν από την πολύ φτηνή χρηματοδότηση από την ΕΚΤ, η οποία βέβαια βρίσκεται πλέον σε φάση απομείωσης.
Το σοκ στην ενέργεια
Η άνοδος των επιτοκίων, οι αυστηρότερες συνθήκες χρηματοδότησης και η αυξημένη πιθανότητα ύφεσης της οικονομίας έχουν επηρεάσει δυσμενώς τα πιστωτικά δεδομένα. «Αυτό θα έχει αντίκτυπο στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, αν και σε διαφορετικό βαθμό, ανάλογα με παράγοντες όπως το επίπεδο υπερχρέωσής τους ή τις δυσμενείς ευαισθησίες τους στο τρέχον μακροοικονομικό περιβάλλον. Πιο συγκεκριμένα, το σοκ στις τιμές της ενέργειας και οι διαταραχές στην αλυσίδα εφοδιασμού που προκαλούνται από τον πόλεμο στην Ουκρανία πλήττουν συνήθως οικονομικούς τομείς που συνδέονται με την παραγωγή και την επεξεργασία πρώτων υλών, τους προμηθευτές ενέργειας και τους τομείς έντασης ενέργειας, όπως η γεωργία και οι αεροπορικές, χερσαίες και υδάτινες μεταφορές».
Για τους λόγους αυτούς επισημαίνεται ότι θα πρέπει να γίνεται στενότερη επόπτευση των δανειστών σε πιο ευάλωτους τομείς, όπως βέβαια η ενέργεια, τα στεγαστικά δάνεια και τα εμπορικά ακίνητα.
Οι προκλήσεις και τα ρίσκα
Επίσης, επισημαίνεται η ανάγκη των εποπτικών αρχών να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις και τα ρίσκα που προκύπτουν από την αύξηση της ψηφιοποίησης των τραπεζικών υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων της ασφάλειας και των κυβερνο-ρίσκων.
Τέλος γίνεται ειδική αναφορά στην ανάγκη οι τράπεζες να αντιμετωπίσουν πιο αποτελεσματικά τις προκλήσεις, αλλά και τις ευκαιρίες που προκύπτουν από την κλιματική αλλαγή και την κλιματική μετάβαση. «Η κλιματική αλλαγή δεν μπορεί πλέον να θεωρείται μόνο μακροπρόθεσμο ή ανερχόμενο ρίσκο, δεδομένου πως οι επιπτώσεις της είναι ήδη ορατές και αναμένεται μάλιστα να αυξηθούν σημαντικά τα επόμενα χρόνια».
