Σε αυξανόμενη πίεση τα νοικοκυριά από ενέργεια και ανατιμήσεις
08/03/22, 08:52
Μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης βρίσκονται τα νοικοκυριά, καθώς από τη μια πλευρά είναι η εκτόξευση των τιμών στην ενέργεια και από την άλλη οι συνεχείς ανατιμήσεις στην πλειονότητα των βασικών αγαθών και υπηρεσιών, των απολύτως αναγκαίων για μια στοιχειώδη διαβίωση. Όταν μάλιστα, το επίδομα ακρίβειας που σχεδιάζει να χορηγήσει η κυβέρνηση στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού κατ’ ελάχιστο θα καλύπτει μέρος των ανατιμήσεων του ρεύματος, του φυσικού αερίου και του πετρελαίου θέρμανσης.
Το μέλλον διαγράφεται ακόμα πιο «σκοτεινό» στην περίπτωση που, όπως επισημαίνουν διεθνείς αναλυτές, επιβληθεί εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, εκτός από το πληθωριστικό σοκ, η παγκόσμια οικονομία ενδέχεται να βρεθεί μπροστά σε μια απειλή ύφεσης. Σύμφωνα με τη Goldman Sachs, εάν οι ροές προς την Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας περιοριστούν, τότε το ευρωπαϊκό ΑΕΠ θα μειωθεί κατά 1 μονάδα, ενώ το πλήγμα θα αυξηθεί σε 2,2 μονάδες ετησίως εάν αυτές σταματήσουν.
Στην εγχώρια αγορά, οι τιμές των προϊόντων αλλάζουν σε σχεδόν καθημερινή βάση, κάτι που αναμένεται και το επόμενο διάστημα, προκαλώντας την «απομύζηση» των καταναλωτών. Όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, έως το τέλος Απριλίου αναμένεται να υπάρξουν δεκάδες ανατιμήσεις σε βασικά αγαθά, οι οποίες σε ορισμένα προϊόντα θα ξεπεράσουν ακόμη και το 30%. Ειδικότερα, η λίστα της ακρίβειας περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τα εξής προϊόντα: Ελληνικός καφές έως 32%, Χαρτικά έως 26%, Αλεύρι έως 18%, Απορρυπαντικά έως 11%, Κατεψυγμένα λαχανικά έως 10%, Δημητριακά έως 8%, Αλλαντικά 8%, Ρύζι και όσπρια 6%, Ψωμί τοστ 3%, Σαπούνι 9%, Μέλι 3%, Καθαριστικά τζαμιών 7%, Σαμπουάν 3,5%, Ελιές συσκευασμένες 10%, Οδοντόκρεμες και οδοντόβουρτσες 4,5%, Μπισκότα 6%, Φρυγανιές 5% και ηλιέλαια έως 11%. Επίσης, λόγω της εκρηκτικής αύξησης στις τιμές στα σιτηρά- η οποία φτάνει ακόμη και το 100% σε σχέση με πέρυσι- αναμένονται νέες ανατιμήσεις στο ψωμί, σε ποσοστό που σε ορισμένες περιπτώσεις θα ξεπεράσει ακόμη και το 10%. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ευρωπαϊκή τιμή στα σιτηρά αυξήθηκε περαιτέρω χθες κατά 14%, αγγίζοντας την τιμή ρεκόρ των 424 ευρώ τον τόνο.
Στελέχη από την αγορά των τροφίμων επισημαίνουν ότι πλέον είναι πολύ δύσκολο να απορροφήσουν έστω και ένα μικρό ποσοστό από τις ανατιμήσεις των προϊόντων. Η ενεργειακή κρίση, όπως αυτή εκφράζεται με τους λογαριασμούς ρεύματος και τα μεταφορικά, έχει αυξήσει σημαντικά το κόστος των καταστημάτων, σε μια περίοδο όπου και η κατανάλωση μειώνεται. Σύμφωνα δε με έρευνες, πολλοί είναι αυτοί που στρέφονται στην αφορά προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, τα οποία στην πλειονότητά τους είναι φθηνότερα από τα επώνυμα. Χαρακτηριστικά είναι τα ευρήματα της έρευνας που διενήργησε η εταιρεία Ierax Analytix, σύμφωνα με τα οποία το 46% των καταναλωτών αγοράζει περισσότερα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας σε σχέση με 2 χρόνια πριν και το 33% θεωρεί πως θα συνεχίζει να αγοράζει περισσότερα στο μέλλον, δείγμα της πίεσης στους μισθούς.
Ταυτόχρονα, νέο ηλεκτροσόκ προκαλεί το ράλι δίχως φρένα στο φυσικό αέριο, που έφτασε χθες να αγγίξει ακόμη και τα 344 ευρώ ανά μεγαβατώρα (στην Ελλάδα κοστίζει 426,90 ευρώ, τιμή που συνιστά ιστορικό ρεκόρ), αύξηση της τάξης του 52,5% μέσα σε μόλις ένα 24ωρο. Σοκ προκαλεί και η ξέφρενη άνοδος της τιμής του αργού πετρελαίου, με την τιμή του Brent να φτάνει σε μικρή απόσταση από το ιστορικό υψηλό των 147,5 δολαρίων το βαρέλι, που είχε καταγραφεί εν μέσω της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης τον Ιούλιο 2008. Στην Ελλάδα, οι πρατηριούχοι εκφράζουν την εκτίμηση ότι τις επόμενες ημέρες η τιμή της αμόλυβδης βενζίνης θα φτάσει στα 2,2 ευρώ κατά μέσο όρο πανελλαδικά, ενώ στα μεγάλα αστικά κέντρα και στη νησιωτική χώρα ίσως αγγίξει και τα 2,5 ευρώ.
Στο οικονομικό επιτελείο δίνουν μεγάλο βάρος στη συνδρομή από την ΕΕ και στην ανάληψη κοινής δράσης απέναντι στα αλλεπάλληλα κύματα ακρίβειας. Θα πρόκειται για ένα ταμείο που θα διοχετεύει πόρους με δημοσιονομικά ουδέτερο τρόπο στις χώρες για στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Καθώς τα δραστικά μέτρα έχουν μεγάλο κόστος, το οικονομικό επιτελείο προσδοκά μία ευρωπαϊκή χείρα βοήθειας ως μάννα εξ ουρανού.
Δεδομένου ότι, τα στοιχεία από το Γενικό Λογιστήριο δείχνουν ότι οι δαπάνες του προϋπολογισμού έχουν ήδη επιβαρυνθεί σημαντικά. Περίπου 400 εκατ. ευρώ κόστισαν τα μέτρα του Ιανουαρίου στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της πανδημίας, επιπλέον 280 εκατ. ευρώ θα κοστίσει μόνον εφέτος ο ΕΝΦΙΑ και άλλα 80 εκατ. ευρώ είναι τα μέτρα για την ενίσχυση των αγροτών. Την ώρα που αναζητείται πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος περίπου 200 εκατ. ευρώ για το έκτακτο επίδομα στους ευάλωτους.
