ΙΟΒΕ: Κλειδί για την ανάκαμψη ο ρόλος των υποδομών-κατασκευών
21/07/21, 13:18
Τον καταλυτικό ρόλο της Βιομηχανίας Υποδομών και Κατασκευών για την ταχεία ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας τα επόμενα χρόνια, υπογραμμίζει νέα μελέτη του ΙΟΒΕ υπό τον τίτλο «Ο ρόλος της Βιομηχανίας Υποδομών και Κατασκευών την επόμενη ημέρα της ελληνικής οικονομίας», η οποία πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του Εθνικού Συμβουλίου Υποδομών και Κατασκευών (ΕΣΒΥΚ).
Η μελέτη, στην οποία παρουσιάζονται τα πιο πρόσφατα δεδομένα για τη Βιομηχανία Υποδομών και Κατασκευών στην Ελλάδα, εξετάζει τη δυνητική συμβολή της Βιομηχανίας Υποδομών και Κατασκευών στο νέο περιβάλλον σε συνάφεια με τις προτεραιότητες της εθνικής αναπτυξιακής στρατηγικής, αναλύει τα εμπόδια που ενδέχεται να την επηρεάσουν και προτείνει παρεμβάσεις ώστε η συμβολή της Βιομηχανίας Υποδομών και Κατασκευών στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας να ενισχυθεί.
Σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ, η ανάπτυξη υποδομών και άλλων κατασκευαστικών έργων τα επόμενα χρόνια αποτελεί βασική προτεραιότητα σε όλα τα επίσημα κείμενα αναπτυξιακής πολιτικής στην Ελλάδα, σε πεδία όπως οι υποδομές μεταφορών, εφοδιαστικής αλυσίδας, ενέργειας και επικοινωνίας, η οδική ασφάλεια και η αστική κινητικότητα, η πράσινη ανάπτυξη και η περιβαλλοντική αναβάθμιση, οι ψηφιακές τεχνολογίες και συστήματα, η διαχείριση απορριμμάτων, η ενεργειακή αναβάθμιση κτηρίων, η απολιγνιτοποίηση, η ανάπτυξη συστημάτων κυκλικής οικονομίας και η ενίσχυση βασικών τουριστικών υποδομών με έμφαση στην προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος.
Τα έργα θα υποστηριχθούν και από τους πρόσθετους ευρωπαϊκούς πόρους των έκτακτων μέτρων ανάκαμψης, οι οποίοι θα οδηγήσουν σε ιδιαίτερα αυξημένες εισροές χρηματοδότησης στην Ελλάδα για την περίοδο 2021-2027. Η πλήρης αξιοποίηση των πόρων χρηματοδότησης σε έργα και μεταρρυθμίσεις που θα είναι κομβικές για τη διατηρήσιμη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, αποτελεί σημαντική πρόκληση για τον διοικητικό μηχανισμό της χώρας.
Στο πλαίσιο αυτό, η συμβολή της Βιομηχανίας Υποδομών και Κατασκευών για την υλοποίηση των απαιτούμενων έργων θα είναι ιδιαίτερα σημαντική. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι η επικείμενη ενεργοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ώθησε τις προσδοκίες του κλάδου σε θετικό έδαφος τον Απρίλιο του 2021 για πρώτη φορά μετά τα τέλη του 2008.
Ωστόσο, αναγκαία συνθήκη για να συμβάλλει ουσιαστικά και αποτελεσματικά η Βιομηχανία Υποδομών και Κατασκευών στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας τα επόμενα χρόνια, είναι η άρση εμποδίων και στρεβλώσεων ώστε οι απαιτούμενες υποδομές να κατασκευαστούν έγκαιρα, με ανταγωνιστικό κόστος, τεχνική ποιότητα και επάρκεια.
Όπως επισημαίνει η μελέτη του ΙΟΒΕ, η ανεπαρκής ζήτηση αποτελούσε τα προηγούμενα χρόνια το κυριότερο εμπόδιο ανάπτυξης του τομέα των Κατασκευών, ενώ και οι δυσκολίες χρηματοδότησης επηρέασαν σημαντικά την κατασκευαστική δραστηριότητα στην Ελλάδα. Σημαντικά ζητήματα που αφορούν τα δημόσια έργα υποδομών είναι η έλλειψη ενιαίου εθνικού στρατηγικού σχεδίου για τις Υποδομές, η συρρίκνωση του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων (ΠΔΕ), προβληματικά σημεία στο σύστημα δημοπράτησης και ανάθεσης έργων, οι ελλιπείς μηχανισμοί ελέγχου και επίβλεψης στα δημόσια έργα (κόστος, τεχνική αρτιότητα), η εστίαση των δημοπρατούμενων έργων στο κόστος κατασκευής και όχι στην ποιότητα και στο κόστος συντήρησης και διαχείρισης, οι καθυστερήσεις πληρωμών και η έλλειψη ρευστότητας των επιχειρήσεων.
Η σημαντική μείωση του αριθμού των νέων έργων οδήγησε σε οξύτατο ανταγωνισμό στις δημοπρατήσεις έργων και σημαντική αύξηση του ποσοστού των εκπτώσεων στις υποβληθείσες προσφορές που συχνά συνοδεύονται από προβλήματα όπως χρονοβόρες διαδικασίες αποπεράτωσης, αμφιλεγόμενη ποιότητα κατασκευής των έργων, υπερβάσεις προϋπολογισμού, καθυστερήσεις ολοκλήρωσης και υψηλές δαπάνες συντήρησης και λειτουργίας των έργων στο μέλλον και αθέμιτο ανταγωνισμό στις υγιείς επιχειρήσεις.
Η δημοπράτηση έργων με ένα υγιές κι ασφαλές σύστημα έχει επομένως τεράστια σημασία για τον κλάδο των Κατασκευών, αλλά και για την εθνική οικονομία αν ληφθεί υπόψη η στρατηγική σημασία του τομέα για την επαύξηση των δυνατοτήτων οικονομικής μεγέθυνσης και την υλοποίηση σημαντικών έργων το επόμενο διάστημα.
Οι μεταρρυθμίσεις που εισήχθησαν πρόσφατα με τον Ν.4782/2021 για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων, όπως η ενίσχυση του συστήματος μελέτη – κατασκευή, η αντιμετώπιση των ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών (ΑΧΠ) στα έργα, η ενίσχυση των πολλαπλών κριτηρίων ανάθεσης, η ιδιωτική επίβλεψη έργων, η διαιτητική και η συμβιβαστική επίλυση διαφορών, ο εκσυγχρονισμός και ψηφιοποίηση διαδικασιών, το ενιαίο σύστημα τεχνικών προδιαγραφών και τιμολόγησης τεχνικών έργων και μελετών κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση.
Απαιτείται ωστόσο, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, η ταχεία υλοποίηση αρκετών διοικητικών πράξεων που θα επιτρέψουν την εφαρμογή των νέων ρυθμίσεων, ώστε τόσο η δημόσια διοίκηση όσο και η Βιομηχανία Υποδομών και Κατασκευών να εξοικειωθούν στα νέα δεδομένα, να εντοπιστούν και να διορθωθούν ενδεχόμενα προβλήματα που θα ανακύψουν στην πράξη.
