Η συμμετοχή των τραπεζών θα εστιασθεί σε έργα που έχουν συγκεκριμένο ταμειακό ανταποδοτικό χαρακτήρα, ώστε οι ταμειακές ροές του έργου να μπορούν να αποπληρώσουν το δάνειο του Ταμείου Ανάκαμψης και το δάνειο συγχρηματοδότησης. Στα έργα ανταποδοτικού χαρακτήρα περιλαμβάνονται όχι μόνο τα έργα που παράγουν από μόνα τους έσοδα, αλλά και τα ΣΔΙΤ με αμοιβές διαθεσιμότητας, όπως π.χ. η ανέγερση σχολικών μονάδων μέσω ΣΔΙΤ. Τα μη ανταποδοτικά έργα δημοσίου χαρακτήρα (π.χ. οι ψηφιακές δεξιότητες στο δημόσιο τομέα) θα χρηματοδοτηθούν κυρίως από επιχορηγήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης και όχι μέσω δανεισμού. Αυτά τα έργα είναι εξίσου σημαντικά, απλά η επιχορήγηση είναι ορθότερο εργαλείο λόγω της δυσκολίας μέτρησης συγκεκριμένων ταμειακών ροών που απαιτούνται κατά την αξιολόγηση ενός αιτήματος στα πλαίσια μιας πιστοδοτικής διαδικασίας.

Ο κ. Καραμούζης, τόνισε ότι στην Εθνική Τράπεζα, έχοντας αναγνωρίσει τη σημαντική ευκαιρία που αποτελεί το Ταμείο Ανάκαμψης για τη χώραας, την άρτια και καλά οργανωμένη προσπάθεια της κυβέρνησης αλλά και τη βαρύτητα που θα έχει η επιτυχία του Ταμείου στην οικονομική ανάκαμψη, «έχουμε αποφασίσει και θέλουμε να είμαστε βασικός πυλώνας αυτής της σημαντικής Εθνικής προσπάθειας».

Τα κριτήρια των χρηματοδοτήσεων

Ο κ. Καραμούζης υπογράμμισε ότι οι χρηματοδοτήσεις θα γίνουν με τραπεζικά κριτήρια μέσω της αξιολόγησης των επενδυτικών σχεδίων και προγραμμάτων, αξιοποιώντας το δυναμικό, την τεχνογνωσία και την εμπειρία των τραπεζών στον τομέα των δανειοδοτήσεων. Με αλλά λόγια, η διαδικασία αξιολόγησης των αιτημάτων δεν θα αλλάξει.

Στόχος μας, σημείωσε, είναι να δοθούν τα χρήματα σε έργα αξιόχρεα που έχουν τη δυνατότητα εξυπηρέτησης των δανείων που θα τους δοθούν από το Ταμείο και τις τράπεζες.

Επίσης, πολύ σημαντικό κριτήριο αποτελεί η επιλεξιμότητα του έργου, λόγω του ότι το Ταμείο έχει συγκεκριμένους πυλώνες επένδυσης. Ειδικότερα: α) πράσινη μετάβαση, β) ψηφιακή μετάβαση, γ) απασχόληση, δεξιότητες και κοινωνική συνοχή και δ) ιδιωτικές επενδύσεις και μετασχηματισμός της οικονομίας.

Το ποσό που τελικά θα δοθεί από το χρηματοπιστωτικό σύστημα εξαρτάται κυρίως από 3 παράγοντες: α) το ποσοστό των πόρων του Ταμείου που θα κατευθυνθούν σε έργα ανταποδοτικού χαρακτήρα, β) τον αναμενόμενο βαθμό μόχλευσης και γ) τις συνθήκες ρευστότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Το στέλεχος της Εθνικήςε εκτίμησε οτι αυτό το ποσό θα κυμανθεί, τελικά, μεταξύ 12-14 δις ευρώ ανάλογα με την τελική μόχλευση του συνόλου των έργων.

Οι τομείς προτεραιότητας

Τα έργα που θα χρηματοδοτηθούν θα πρέπει να κινούνται, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές του Ταμείου, στους βασικούς άξονες:

• Ψηφιακή μετάβαση (13%)
• Απασχόληση και κοινωνική συνοχή (25%)
• Ιδιωτικές επενδύσεις και οικονομικός μετασχηματισμός (24%)

Το φάσμα των πιθανών επενδύσεων είναι πολύ μεγάλο, τόνισε ο κ. Καραμούζης, αναφέροντας ενδεικτικά:

• ΑΠΕ και αποθήκευση ενέργειας
• Υδρογόνο και η χρήση του στη παραγωγή ενέργειας, τις μεταφορές και στη βιομηχανία
• Υποδομές ενέργειας (καλώδια, αγωγοί αεριού)
• Διαχείριση απορριμμάτων
• Υποδομές δρόμων
• Τουρισμός
• Scalability ελληνικών εταιρειών (συγχωνεύσεις, capex)
• ΣΔΙΤ

Υπάρχουν όμως και κάποιες επενδύσεις που θα πρέπει να συνδεθούν με την ανάγκη του μετασχηματισμού των οικονομίων συγκεκριμένων γεωγραφιών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η απολιγνιτοποίηση που έχει σημαντικό αντίκτυπο στη Δ. Μακεδονία και την Πελοπόννησο.

Προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν οι επιχειρήσεις ή τα έργα είναι:

• Οι επιχειρήσεις που θα χρηματοδοτηθούν πρέπει καταρχήν να είναι αξιόχρεες (Bankable) και επιπλέον το έργο για το οποίο αιτούνται χρηματοδότησης να πληροί τα κριτήρια επιλεξιμότητας του ταμείου.
• Η δυνατότητα του φορέα της επένδυσης να συνεισφέρει ιδία συμμετοχή και το ύψος αυτής αποτελεί σημαντικό παράγοντα.

Τα στενά χρονικά περιθώρια

Οπως ανέφερε ο κ. Καραμούζης, τα χρονικά περιθώρια για την αξιοποίηση των πόρων του ταμείου Ανάκαμψης είναι στενά και γι’ αυτό οι τράπεζες θα πρέπει να υιοθετήσουν μια διαφορετική προσέγγιση σε σχέση με τον παραδοσιακό τρόπο συμμετοχής τους σε αναπτυξιακές δράσεις, όπως τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα και τον αναπτυξιακό νόμο.

Συγκεκριμένα:

1. Κρίσιμο παράγοντα επιτυχίας αποτελεί το πλαίσιο συνεργασίας μεταξύ της ειδικής υπηρεσίας συντονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης και των τραπεζών, καθώς μέσω των τραπεζών θα διοχετευθούν στις επιχειρήσεις και οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης. Το πλαίσιο αυτό δεν έχει μέχρι στιγμής εξειδικευθεί, αλλά είναι κάτι που αναμένεται να γίνει σύντομα. Θα πρέπει να αποφευχθούν όσο το δυνατόν γραφειοκρατικές διαδικασίες και η εγκριτική διαδικασία να μην υπερβαίνει χρονικά το συνήθη χρόνο που απαιτείται για μια τραπεζική χρηματοδότηση, χωρίς συμμετοχή άλλων φορέων.

2. Η διαδικασία της αξιολόγησης από πιστοδοτικής πλευράς των έργων. Είναι γνωστό ότι η δυνατότητα άντλησης τραπεζικού δανεισμού είναι προαπαιτούμενη για την ένταξη οποιουδήποτε έργου στο Ταμείο Ανάκαμψης. Ο κ. Καραμούζης κάλεσε όλους τους επενδυτές να έρθουν άμεσα σε επαφή με την τράπεζά τους και να ξεκινήσει άμεσα η διαδικασία αξιολόγησης των έργων, των business plan και γενικότερα της πιστοδοτικής διαδικασίας.

Στην Εθνική Τράπεζα, συμπλήρωσε, έχουμε δημιουργήσει εσωτερικά Task Force με τη συνεργασία των σχετικών διευθύνσεων (Structured Finance, Investment Banking, Corporate Business Development), που ήδη συζητά με πελάτες πιθανές επενδύσεις και δρα συμβουλευτικά με στόχο την επιτυχή ένταξη των έργων στο Ταμείο αλλά και την εξασφάλιση του απαιτούμενου τραπεζικού δανεισμού.

Στη συγκεκριμένη συγκυρία, η ταχύτητα δεν είναι μόνο σημαντική ως προς την απορρόφηση του προγράμματος. Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι και οι άλλες χώρες θα έχουν προγράμματα στήριξης και ότι θα ανταγωνιστούμε μαζί τους για την προσέλκυση ξένων επενδυτών. Το να φτιαχτεί ένα πλαίσιο ένταξης απλό, κατανοητό και γρήγορο, το οποίο θα συνοδεύεται από ένα ευέλικτο και γρήγορο τραπεζικό σύστημα θα είναι συνταγή επιτυχίας για την προσέλκυση σημαντικών έργων στη χώρα μας, κατέληξε το στέλεχος της Εθνικής.