Απώλειες 290 εκατ. ευρώ για την ελληνική ακτοπλοΐα λόγω του κοροναϊού

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ UPD 23:28 15/04/20, 20:36

Ζοφερό αναμένεται το σκηνικό για την πορεία της ελληνική ακτοπλοΐας μέσα στο 2020 λόγω των επιπτώσεων της κρίσης του κοροναϊού, όπως προκύπτει από μεγάλη έρευνα της XRTC Business Consultants.

Από τα συμπεράσματα της έρευνας, ξεχωρίζει το μήνυμα για άμεσες ενέσεις ρευστότητας οι οποίες θα καλύπτουν τις άμεσες ανάγκες και θα στηρίζουν τη λειτουργία του 30% έως και 35% (ή περίπου 30 με 35 πλοία) ενεργού στόλου που αποτελεί και το “στόλο ασφαλείας”.

Ακόμα, τονίζεται πως ο κλάδος θα χρειαστεί οικονομική στήριξη έως και 30 εκατ. ευρώ το μήνα καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης.

Αναλυτικά και όπως αναφέρεται στην έρευνα, η πανδημία του νέου κοροναϊού που εμφανίστηκε και εξαπλώθηκε και στη χώρα μας από τις 26 Φεβρουαρίου 2020 και έπειτα, βρίσκει τις ακτοπλοϊκές εταιρείες στη χειρότερη περίοδο, αφού βγαίνουν από έναν δύσκολο χειμώνα κατά τον οποίο προσπαθούσαν να εναρμονιστούν με τους παραπάνω σκληρούς περιβαντολλογικούς κανονισμούς ενώ όπως κάθε χειμώνα προσπαθούν να καλύψουν τα έξοδά τους με τα πενιχρά έσοδα που προέρχονται από τη μειωμένη έως μηδενική σε σχέση με το καλοκαίρι κίνηση. .

Σύμφωνα με το Σύνδεσμο Επιχειρήσων Επιβατηγού Ναυτιλίας ΣΕΕΝ, το 2020 η απώλεια εσόδων των ακτοπλοϊκών εταιρειών που εξυπηρετούν τα νησιά του Αιγαίου, την Κρήτη και τα νησιά Ιονίου θα ξεπεράσει τα 290.000.000 ευρώ, δηλαδή αναμένεται μείωση 45,12% όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα.

Οι παραπάνω εκτιμήσεις είναι βασισμένες σε μια πτώση των εσόδων τους καλοκαιρινούς μήνες κατά 50% από τους επιβάτες και 40% από τα φορτηγά. Σε περίπτωση όμως μεγαλύτερης πτώσης του τουρισμού, κάτι που είναι πιθανό εξαιτίας των εξελίξεων της πανδημίας, τα αποτελέσματα θα είναι καταστροφικά και για τους δύο κλάδους.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο γίνεται μια ευρεία προσπάθεια να διασφαλιστεί μια ευρύτερη βοήθεια του κλάδου, με μ εγάλες ευρωπαϊκές εταιρείες ζητούν από τις κυβερνήσεις να πάρουν μέτρα στήριξής τους προκειμένου να μη μειώσουν το προσωπικό τους ή ακόμα και να γλιτώσουν τη χρεωκοπία. Η P&O Ferries ζήτησε ένα πακέτο διάσωσης ύψους 150 εκατομμυρίων λιρών, από τη Βρετανική κυβέρνηση ενώ η Brittany Ferries υπολόγισε το οικονομικό της πλήγμα σε περίπου €25 εκατ. για το Μάρτιο και τον Απρίλιο. Η Σουηδική ναυτιλιακή εταιρεία Stena Line δήλωσε χθες ότι θα απολύσει 600 υπαλλήλους και θα απολύσει 150 άτομα στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία.

Η ελληνική ακτοπλοΐα η οποία βρίσκεται στην ίδια δεινή θέση, με τη μηδενική κίνηση επιβατών και αυτοκινήτων καθώς και η υποχώρηση των μεταφορών των φορτηγών καθώς και η αβεβαιότητα για το τι μέλλει γενέσθαι με την τουριστική κίνηση των καλοκαιρινών μηνών να απειλούν τη βιωσιμότητα όλων των ακτοπλοϊκών εταιρειών.

Το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής εξασφάλισε χρηματοδότηση ύψους 15 εκατ. ευρώ σε συνεργασία με τα Υπουργεία Οικονομικών και Ανάπτυξης, προκειμένου να διασφαλίσει τη θαλάσσια συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση των νησιωτικών περιοχών.

Οι απόψεις των εταιριών

Στο ερωτηματολόγιο της XRTC Business Consultants ανταποκρίθηκαν εταιρείες οι οποίες διαχειρίζονται 78 πλοία που αντιπροσωπεύουν το 80% της ακτοπλοϊκής αγοράς.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας πριν την έναρξη των περιοριστικών μέτρων το 47% του στόλου ήταν σε πλήρη δραστηριοποίηση καθώς κατά τη χειμερινή περίοδο η οποία χαρακτηρίζεται από χαμηλή ζήτηση, ένα στα δύο πλοία μπαίνουν είτε σε ακινησία είτε σε ετήσια συντήρηση. Η ανακοίνωση των περιοριστικών μέτρων των μετακινήσεων είχε ως αποτέλεσμα το 25% του συνολικού στόλου να αποδρομολογηθεί με την προσφερόμενη χωρητικότητα να περιορίζεται από το 47% στο 30%. Επί της ουσίας σήμερα ένα στα πέντε πλοία εκτελούν δρομολόγια στις Ελληνικές θάλασσες εκπληρώνοντας το βασικό έργο της ακτοπλοΐας που είναι η ένωση της νησιωτικής με την ηπειρωτική Ελλάδα.

Χαρακτηριστικό της αμεσότητας στην εφαρμογή των περιοριστικών μέτρων είναι το γεγονός ότι οι ακτοπλοϊκές εταιρίες συνεχίζουν την εργασία τους με τους υπαλλήλους τους να εργάζονται εναλλάξ από την οικία (85%) και τα γραφεία (15%).

Αναφορικά με τις προβλέψεις για τους καλοκαιρινούς μήνες, όπου διαχρονικά η ζήτηση εμφανίζει τις υψηλότερες τιμές και στηρίζει σε βασικό βαθμό τη ρευστότητα των εταιρειών, το πιθανότερο σενάριο είναι να δραστηριοποιηθεί το 50% του συνολικού στόλου σε αντίθεση με το 94% που προγραμμάτιζαν.

Όπως φαίνεται παρακάτω στον Πίνακα 1, οι βασικότεροι κίνδυνοι εστιάζουν στη διαθεσιμότητα των κεφαλαίων και στην πτώση της τουριστικής κίνησης με τους υπόλοιπους να ακολουθούν.

Ερώτηση: Κατατάξτε τους παρακάτω κινδύνους για την επιβίωση της ακτοπλοϊκής αγοράς (από το 1=πιο σημαντικός έως το 7=ελάχιστα σημαντικός)

Πίνακας 1 - Πηγή: XRTC

Αναφορικά με τους άμεσους κινδύνους στους οποίους εστιάζουν οι ίδιες οι εταιρείες και καλούνται άμεσα να αντιμετωπίσουν, σύμφωνα με τον Πίνακα 2, προτεραιότητα δίνουν σε θέματα ρευστότητας (τραπεζική και πιστωτική στήριξη) και ανθρώπινου δυναμικού καθώς η υποχρεωτική ακινησία έχει οδηγήσει σε κινήσεις αναγκαστικής διαθεσιμότητας.

Ερώτηση:Κατατάξτε τις παρακάτω κινδύνους που πιθανόν να δεχτεί η εταιρεία σας (από το 1=πιο σημαντικός έως το 7=ελάχιστα σημαντικός)

Πίνακας 2 - Πηγή: XRTC

Τέλος όσον αφορά τις προσδοκίες αναφορικά με τα μέτρα στήριξης από την Πολιτεία, όπως παρουσιάζονται στον Πίνακα 3, οι ερωτώμενοι συγκλίνουν ότι οι βασικές προτεραιότητες θα πρέπει να εστιάζουν στη στήριξη της ρευστότητας των εταιρειών με μέτρα άμεσης εμπρόθεσμης στήριξης και με τη χρήση διάφορων χρησμοδοτικών εργαλείων καθώς και μέσω της επέκτασης του προγράμματος δημοσίων υπηρεσιών.

Ο χαρακτήρας της ακτοπλοϊκής υπηρεσίας δεδομένου ότι συμβάλλει στην κοινωνική συνοχή θα δικαιολογούσε μια επέκταση των δημοσίων κονδυλίων προς αυτή την κατεύθυνση.

Ερώτηση: Κατατάξτε τα προσδοκόμενα μέτρα στήριξης από το κράτος προκειμένου να ανταπεξέλθει η εταιρεία σας στην κρίση της πανδημίας (από το 1=πιο σημαντικός έως το 7=ελάχιστα σημαντικός)

Πίνακας 3 - Πηγή: XRTC

Συμπεράσματα

Συμπερασματικά, όπως αναφέρει η XRTC, ο ακτοπλοϊκός κλάδος έχει βρεθεί και αυτός όπως και αρκετοί άλλοι κλάδοι της Ελληνικής οικονομίας αντιμέτωπος με ένα νέο κύμα οικονομικών δυσκολιών το οποία μπορούμε να αποκαλέσουμε ως FREAK WAVE. Τα κύρια χαρακτηριστικά αυτού του νέου κύματος είναι η απότομη παύση των εργασιών των εταιρειών σε επίπεδα που προσεγγίζουν το 70% και η αβεβαιότητα σχετικά με τη διάρκεια της κρίσης. Το βασικό ερώτημα που καλούνται οι εμπλεκόμενοι φορείς να απαντήσουν είναι πώς ο κλάδος θα μπορέσει σε πρώτη φάση να επιβιώσει με τις μικρότερες δυνατές απώλειες και σε δεύτερη εξίσου σημαντική όπως η πρώτη να καταφέρει να σταθεί πάλι στα πόδια του σε βάθος χρόνου.

Το βασικό χαρακτηριστικό που διαφοροποιεί το συγκεκριμένο κλάδο σε σχέση με τους υπόλοιπους μεταφορικούς κλάδους είναι ο δημόσιος χαρακτήρας του καθώς συμβάλλει στην κοινωνική συνοχή της χώρας συνδέοντας τη νησιωτική με την ηπειρωτική Ελλάδα. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι από τη μία οι εταιρείες είναι υποχρεωμένες να παροπλίσουν το μεγαλύτερο μέρος του στόλου τους εξαιτίας της απότομης μείωσης της ζήτησης (λιγότερη από 50% σε σχέση με πέρυσι) και παράλληλα να λειτουργούν μέρος του στόλου τους ώστε να διασφαλίζεται η κοινωνική συνοχή. Από οικονομικής απόψεως επομένως, οι εταιρείες είναι σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση καθώς τα έσοδα μειώνονται κατακόρυφα (έως και 90%) ενώ τα κόστη λειτουργίας διατηρούνται σε υψηλό βαθμό λόγω της ανάγκης ενεργού παροπλισμού των πλοίων και της διατήρησης του προσωπικού των εταιρειών.

Για να μπορέσει επομένως ο κλάδος να ανταπεξέλθει θα χρειαστεί άμεσες ενέσεις ρευστότητας οι οποίες θα καλύπτουν τις άμεσες ανάγκες και θα στηρίζουν τη λειτουργία του 30% έως και 35% (ή περίπου 30 με 35 πλοία) ενεργού στόλου που αποτελεί και το “στόλο ασφαλείας” ο οποίος εξυπηρετεί τις στοιχειώδεις ανάγκες της νησιωτικής χώρας.

Εκτίμησή μας, με βάση τα δεδομένα της XRTC ΕΠΕ, είναι ότι η οικονομική αυτή στήριξη θα πρέπει να κυμανθεί κατά το ελάχιστο στα €22εκ το μήνα και μέγιστο €30εκ το μήνα καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης. Στο ποσό αυτό συμπεριλαμβάνονται και τα πλοίων που έχουν αποδρομολογηθεί προκειμένου να διατηρηθεί ενεργός ο στόλος για να προσφέρει τις απαραίτητες υπηρεσίες μετά το πέρας της κρίσης.

Τα μέτρα αυτά πρέπει φυσικά να συνδυαστούν και με μέτρα τα οποία θα στηρίξουν τη σταδιακή επαναφορά του κλάδου όχι στα επίπεδα προ κρίσης αλλά τουλάχιστον σε βιώσιμα επίπεδα, κάτι που αποτελεί γρίφο καθώς κανείς δεν είναι σε θέση να προβλέψει την ακριβή διάρκεια. Οι αρχικές εκτιμήσεις κυμαίνονται μεταξύ ενός και τριών ετών ανάλογα με τις υποθέσεις που κάνει κανείς. Ανάμεσα στα ερωτήματα που αναμένουν οι ακτοπλόοι να απαντηθούν από την κυβέρνηση αναφορικά με τη χρήση της έκτακτης ενίσχυσης των €15 εκατ., είναι πώς θα μοιραστούν στις εταιρείες και ποια χρονική περίοδο καλύπτει το ποσό αυτό.

Δυστυχώς, το βέβαιο είναι ότι η φετινή θερινή/τουριστική περίοδος, αν θα υπάρξει, θα είναι πολύ μικρότερη σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη. Όπως φαίνεται από τις απαντήσεις των εταιρειών, αναμένεται να δρομολογηθεί μόνο το 40% έως 50% του στόλου το καλοκαίρι, φυσικά με μειωμένη ζήτηση, και υπό την προϋπόθεση της σταδιακής άρσης των μέτρων κατά της πανδημίας. Η κατάσταση είναι πολύ πιο αποθαρρυντική για τα ταχύπλοα πλοία που πιθανόν δεν θα βγουν από τα λιμάνια. Το ενδεχόμενο να παραταθούν τα μέτρα συνεπάγεται τη συνέχιση της δρομολόγησης των πλοίων που εξυπηρετούν αυτή τη στιγμή τα νησιά μας, δηλαδή του 30% του ακτοπλοϊκού στόλου και αποτελεί το χειρότερο σενάριο για την αγορά αφού ο κίνδυνος της κατάρρευσης της αγοράς θα αποτελεί βεβαιότητα, σύμφωνα με την XRTC.