Δραστική λύση τώρα για τα «κόκκινα» δάνεια!
10/07/19, 08:45
Πιέσεις για την άμεση υιοθέτηση συστημικής λύσης με στόχο τη μείωση των «κόκκινων» δανείων, που βαραίνουν τις τράπεζες, ασκούν οι θεσμοί, όπως διαρρέεται από τις Βρυξέλλες.
Οι πληροφορίες «κατέφτασαν» την ίδια ημέρα που ο πρόεδρος του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού της ΕΚΤ Αντρέα Ενρία επισκέφτηκε την Αθήνα, για να πραγματοποιήσει συναντήσεις με τον διοικητή της ΤτΕ Γιάννη Στουρνάρα και τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.
Η αντιμετώπιση του «βουνού» των 85 δισ. ευρώ είναι τεράστια πρόκληση, με την κυβέρνηση να έχει πλήρη επίγνωση του επείγοντος, για να μπορέσουν οι τράπεζες να εξυγιάνουν τους ισολογισμούς τους και να απελευθερώσουν κεφάλαια για τη χρηματοδότηση της Οικονομίας.
Οι τράπεζες εντείνουν τις προσπάθειές τους να τα μειώσουν, αλλά πιθανότατα θα χρειαστούν κι άλλα εργαλεία για να πετύχουν τον φιλόδοξο στόχο μονοψήφιων ποσοστών μη εξυπηρετούμενων δανείων μέχρι το 2021. Οι ελληνικές Αρχές είναι σε διαβουλεύσεις με την Κομισιόν για ένα ιταλικού τύπου μοντέλο για τα κόκκινα δάνεια, αλλά οι συζητήσεις τραβούν πολύ. Και η Τράπεζα της Ελλάδος έχει ένα σχέδιο που προβλέπει τη μεταφορά κόκκινων δανείων σε όχημα ειδικού σκοπού. Η κυβέρνηση Τσίπρα δεν είχε υποβάλει την πρόταση αυτή στις ευρωπαϊκές Αρχές, αλλά αναμένεται να το πράξει σύντομα η νέα κυβέρνηση.
Στο τραπέζι υπάρχουν δύο προτάσεις, της ΤτΕ και του ΤΧΣ.
Η πρόταση της ΤτΕ, προβλέπει στην ουσία μεταφορά "κόκκινων" δανείων σε "bad bank" και διαχείρισή τους από εκκαθαριστή (servicer), με την ενδιάμεση χρήση του αναβαλλόμενου φόρου.
Στα συν της πρότασης αυτής καταγράφεται το γεγονός ότι αποφεύγει την άμεση χρήση κρατικών κεφαλαίων ή εγγυήσεων χρησιμοποιώντας μόνο τις αποτιμήσεις των "κόκκινων δανείων" και τα δικαιώματα αναβαλλόμενου φόρου, ενώ στα αρνητικά της λογίζεται αφενός η πολυπλοκότητα του μηχανισμού που είναι αμφίβολο αν θα εμπιστευθούν οι αγορές και οι "τρίτοι" που θα εμπλακούν.
Η πρόταση της ΤτΕ αφορά τη μεταφορά σε όχημα ειδικού σκοπού (SPV) μη εξυπηρετούμενων δανείων, ονομαστικής αξίας 40 δισ. ευρώ. Το SPV θα εκδώσει και θα μεταφέρει στη συνέχεια στις τράπεζες ομόλογα ίσα με τη λογιστική αξία των δανείων που θα μεταφερθούν (20 δισ. ευρώ μετά την αφαίρεση των προβλέψεων). Παράλληλα, θα ενεργοποιηθεί αναβαλλόμενος φόρος, ύψους 7,5 δισ. ευρώ, ο οποίος θα χρησιμοποιηθεί ως εγγύηση στο SPV. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι από τους ισολογισμούς των τραπεζών θα φύγουν 27,5 δισ. ευρώ από "κόκκινα δάνεια" και αναβαλλόμενο φόρο και στη θέση τους οι τράπεζες θα βάλουν τα δισ. που θα λάβουν από το SPV είτε με τη μορφή ομολόγων είτε με τη μορφή μετρητών από τη διαχείριση των NPEs.
Το σχέδιο της ΤτΕ, που περιλαμβάνει την μεταφορά αναβαλλόμενου φόρου ύψους 7,5 δισ. ευρώ και «κόκκινων» δανείων 42 δισ. ευρώ εκτός τραπεζικών ισολογισμών, σε ένα ειδικό όχημα.
Το σχέδιο επιλύει σε μεγάλο βαθμό το ζήτημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων, ενώ οι επιπτώσεις στην κεφαλαιακή επάρκεια είναι περιορισμένες και μπορούν να αντιμετωπιστούν χωρίς αυξήσεις κεφαλαίου.
Όμως υπάρχουν αρκετά ερωτηματικά και μειονεκτήματα. Στον αέρα κυριολεκτικά είναι και η εκτίμηση της ΤτΕ ότι τα κύρια ομόλογα (senior) περίπου 10 δισ. ευρώ θα πωληθούν σε ιδιώτες επενδυτές.
Η πρόταση του ΤΧΣ
Η πρόταση του ΤΧΣ στηρίζεται σε έναν μηχανισμό τιτλοποίησης και πώλησης "κόκκινων δανείων" με την κάλυψη εγγυήσεων του Δημοσίου. Η πρόταση αυτή έχει στηριχθεί σε ανάλογο εγχείρημα που εφαρμόσθηκε σχετικά πρόσφατα στην Ιταλία με την έγκριση των ευρωπαϊκών θεσμών.
Στα υπέρ της πρότασης αυτής είναι ο σχετικά διαφανής μηχανισμός τιτλοποίησης και αποτίμησης που χρησιμοποιείται στα πρότυπα του γνώριμου στις αγορές ιταλικού μοντέλου με σχετικά μικρό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης. Στα πλην και στην "γκρίζα ζώνη" λογίζεται η ανάγκη χρήσης μέρους του δημοσιονομικού buffer ως εγγύηση για τους θεσμικούς που θα εμπλακούν στην απορρόφηση των τίτλων.
Όπως είναι γνωστό η κυβέρνηση σε συνεργασία με το ΤΧΣ και την J P Morgan έχουν εισηγηθεί το Ιταλικό μοντέλο ή APS (Asset Protection Sheme).
Ήταν σαφής και ο ευρωπαίος Επίτροπος P. Moscovici ότι το ιταλικό μοντέλο θα υιοθετηθεί για την επίλυση των προβληματικών δανείων στην Ελλάδα.
Το ιταλικό μοντέλο ωστόσο έχει δύο μειονεκτήματα
1)Θα πρέπει τα έως 20 δισεκ. προβληματικά δάνεια που θα ενταχθούν στην διαδικασία τιτλοποίησης να αποτιμηθούν με όρους αγοράς ώστε τα 6-7 δισεκ. ομόλογα που θα εκδοθούν και θα φέρουν την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου να μην θεωρηθεί state aid δηλαδή κρατική βοήθεια.
2)Και εξίσου σοβαρό είναι το κόστος των ομολόγων που θα εκδοθούν από τις τράπεζες και τα οποία θα εγγυηθεί το ελληνικό δημόσιο.
Η μείωση των NPEs το 2018
Η μείωση των NPEs το 2018 ήλθε κυρίως μέσω μη οργανικών ενεργειών (διαγραφές ύψους 5,9 δισ. και πωλήσεις ύψους 5,8 δισ.), επιδεινώθηκε ο λόγος των δανείων σε καθυστέρηση προς το σύνολο των εξυπηρετούμενων δανείων , ενώ ένα σημαντικό μέρος των ρυθμισμένων δανείων «ξανασκάει» μόλις ένα τρίμηνο μετά τη ρύθμιση.
Παρά τη βελτίωση του οικονομικού και θεσμικού περιβάλλοντος, οι εισπράξεις μέσω οργανικών δράσεων, δηλαδή μέσω είσπραξης καθυστερούμενων οφειλών, αναδιαρθρώσεων δανείων, ρευστοποίησης εξασφαλίσεων κ.λπ. παραμένουν περιορισμένες.
Το ακόμη ανησυχητικότερο, σύμφωνα με την ΤτΕ, είναι ότι ενώ οι τράπεζες έχουν στραφεί σε μακροπρόθεσμου χαρακτήρα ρυθμίσεις δανείων κατά την τελευταία διετία, παραμένει υψηλό το ποσοστό των ρυθμισμένων δανείων που εμφανίζουν εκ νέου καθυστέρηση.
Οι Ευρωπαίοι αναφέρουν πως οι στόχοι που έχουν ήδη τεθεί είναι φιλόδοξοι μεν αλλά ανεπαρκείς δε, σημειώνοντας πως ακόμα κι αν επιτευχθούν το μερίδιο των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα παραμείνει πολύ υψηλότερο από τον μέσο όρο της ευρωζώνης.
Συγκεκριμένα, ακόμα κι αν τα «κόκκινα» δάνεια περιοριστούν κατά 54 δισεκατομμύρια ευρώ έως το 2021 το ποσοστό θα ανέρχεται στο 19% του συνόλου των πιστώσεων, όταν ήδη ο μέσος όρος στην νομισματική ένωση έχει υποχωρήσει στο 3,8%. Στο τέλος του 2018 τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αναλογούσαν στο 45,4% του συνόλου, ήτοι σε 81,8 δισεκ. ευρώ, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος.
