Ο Τραμπ και το βήμα στο κενό με τον εμπορικό πόλεμο
23/03/18, 06:50
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ είχε δηλώσει προ μερικών ημερών πως «το να κερδίσεις ένα εμπορικό πόλεμο είναι εύκολο» αλλά μια αναδρομή στην σχετικά πρόσφατη αμερικανική ιστορία δείχνει το αντίθετο.
Παρά τη θετική επίδραση που είχαν τα μέτρα οικονομικού προστατευτισμού που πήραν οι ΗΠΑ στη δεκαετία του 1930, ως αντίδραση στο οικονομικό κραχ του 1929 και τα οποία τόνωσαν την παγκόσμια οικονομία και, οι ΗΠΑ μετά από τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου έχουν κινηθεί γενικότερα σε μια πολιτική περισσότερου ελευθέρου εμπορίου.
Κατά την προεδρία του Ρίτσαρντ Νίξον, η Ουάσινγκτον είχε προσπαθήσει να εισάγει στην παγκόσμια οικονομία τον στασιμοπληθωρισμό (όταν καταγράφεται αύξηση των ποσοστών ανεργίας παράλληλα με την αύξηση του πληθωρισμού), στηριζόμενη περισσότερο σε μια πολιτική ευρύτερων δασμών και στην υποτίμηση του δολαρίου αντί για την αύξηση των επιτοκίων και «μάζεμα» του προϋπολογισμού ώστε να αντιμετωπίζει τα αυξανόμενα ελλείμματα στο εμπορικό ισοζύγιο με χώρες όπως η Ιαπωνία.
Το 2002, η κυβέρνηση του υιού Τζoρτζ Μπους επέβαλε και αυτή με τη σειρά της ευρύτατους δασμούς με στόχο να προστατεύσει τις αμερικανικής εταιρίες χάλυβα, αλλά αυτές οι κινήσεις συνάντησαν σφοδρές αντιδράσεις από άλλα μέλη του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) και αποσύρθηκαν γρήγορα χωρίς να κάνουν ώστε να αποτρέψουν την απώλεια θέσεων εργασιών στον κλάδο του χάλυβα στις ΗΠΑ, που οδήγησαν με τη σειρά τους σε απώλεια θέσεων εργασίας και σε άλλους μεταποιητικούς κλάδους της αμερικανικής οικονομίας.
Επανερχόμενοι στο σήμερα και στους δασμούς του Τραμπ, οι προτάσεις του Ρεπουμπλικανού προέδρου φέρνουν τις ΗΠΑ σε «αχαρτογράφητα νερά», καθώς για πρώτη φορά η Ουάσινγκτον κάνει λόγο για δικαιολογημένα μέτρα που λαμβάνονται για «θέματα εθνικής ασφαλείας», όπως έλεγε και ο Τραμπ όταν υπέγραψε προ 2 εβδομάδων τους δασμούς. Αν και ο ΠΟΕ δεν απέκλειε ποτέ στα κράτη μέλη του να επιβάλουν δασμούς για λόγους εθνικής ασφαλείας, οι εν λόγω διατάξεις του Οργανισμού έχουν χρησιμοποιηθεί ελάχιστα στο παρελθόν εξαιτίας της μη αρμοδιότητας του ΠΟΕ να διακηρύξει το τι ακριβώς συνιστά τους «λόγους εθνικής ασφαλείας» για τα μέλη του. Οι νέοι αμερικανικοί δασμοί μπορούν να «διαβαστούν» ως χτύπημα του Τραμπ κάτω από τη «μέση» στον ΠΟΕ, με τον Αμερικανό πρόεδρο να έχει αποφασίσει πως ο ΠΟΕ δεν έχει τη δυνατότητα να κανονίζει τις εμπορικές διαφωνίες μεταξύ των κρατών - μελών του.
Και καθώς οι ΗΠΑ αμφισβητούν σχεδόν κάθε μεγάλη δύναμη με την οποία έχουν εμπορικές σχέσεις, αναμένεται η αντίδραση της Κίνας, με την οποία ο Τραμπ περνά πλέον σε πλήρη σύγκρουση μετά και από τους δασμούς που ανακοίνωσε για τα κινεζικά προϊόντα το απόγευμα της Πέμπτης.
Ειδικότερα, ο Αμερικανός πρόεδρος σκοπεύει να επιβάλει νέους δασμούς που φτάνουν τα 50 δισ. ευρώ στις ετήσιες εισαγωγές από την Κίνα βάζοντας στο στόχαστρο προϊόντα όπως τα ρομπότ και τα τρένα υψηλής ταχύτητας ενώ επιταχύνει τις προσπάθειες να μπλοκάρει επενδύσεις σε στρατηγικούς τομείς.
Με αυτό που στον Λευκό Οίκο χαρακτηρίζουν ως ιστορική κίνηση κατά της «οικονομικής επιθετικότητας» του Πεκίνου ο Τραμπ έδωσε τις εντολές στους αξιωματούχους να επιβάλουν τους δασμούς ως απάντηση σε ευρήματα ότι το Πεκίνο για δεκαετίες επεδίωξε μια στρατηγική άδικης απόκτησης πνευματικών δικαιωμάτων από τις ΗΠΑ.
Αξιωματούχοι είπαν ότι θα ανακοινώσουν μια αναλυτική λίστα εντός 15 ημερών αλλά σχεδιάζουν να στοχεύσουν ιδιαίτερα στρατηγικού τομείς που αντιμετωπίζονται από το Πεκίνο ως μέρος του «Made in China 2025» που προωθεί ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίγνκ. Αυτοί οι τομείς αφορούν τη ρομποτική, αεροδιαστημικά, ναυτιλιακά και σύγχρονο σιδηροδρομικό εξοπλισμό, όπως και ηλεκτρικά οχήματα και βιοφαρμακευτικά είδη.
Η Κίνα έχει διαμηνύσει ότι θα προχωρήσει σε αντίποινα, βάζοντας στο στόχαστρο τα αγροδιατροφικά εξαγόμενα αμερικανικά προϊόντα, σε περίπτωση επιβολής δασμών από την Ουάσινγκτον που με βάση όσα έχουν γίνει γνωστά αναμένεται αθροιστικά να ανέλθουν στα 60 δισεκ. δολάρια.
