ΕΕ: Σύσταση συντονισμού μέτρων για την ελεύθερη κυκλοφορία

ΔΙΕΘΝΗ UPD 15:03 13/10/20, 14:51

Το Συμβούλιο εξέδωσε σήμερα σύσταση σχετικά με την εφαρμογή συντονισμένης προσέγγισης όσον αφορά τους περιορισμούς της ελεύθερης κυκλοφορίας για την αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19.

Σκοπός της σύστασης είναι να αποτραπούν οι κατακερματισμοί και οι διαταράξεις και να βελτιωθεί η διαφάνεια και η προβλεψιμότητα για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.

«Η πανδημία COVID-19 έχει διαταράξει την καθημερινή μας ζωή με πολλούς τρόπους. Εξ αιτίας των ταξιδιωτικών περιορισμών, κάποιοι από τους πολίτες μας δυσκολεύονται να πάνε στη δουλειά, στο πανεπιστήμιο ή να επισκεφθούν αγαπημένα τους πρόσωπα. Είναι κοινό μας καθήκον να εξασφαλίσουμε τον συντονισμό των μέτρων που έχουν επιπτώσεις στην ελεύθερη κυκλοφορία και να παράσχουμε στους πολίτες μας όλες τις πληροφορίες που χρειάζονται όταν αποφασίζουν να ταξιδέψουν», δήλωσε ο Μάικλ Ρόθ, αναπληρωτής Υπουργός για Ευρωπαϊκά Θέματα της Γερμανίας.

Τυχόν μέτρα που περιορίζουν την ελεύθερη κυκλοφορία για να προστατέψουν τη δημόσια υγεία πρέπει να είναι αναλογικά, να μην δημιουργούν διακρίσεις και να αίρονται μόλις το επιτρέψει η επιδημιολογική κατάσταση.

Κοινά κριτήρια και χαρτογράφηση

Κάθε εβδομάδα, τα κράτη μέλη θα πρέπει να παρέχουν στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) τα διαθέσιμα στοιχεία σχετικά με τα ακόλουθα κριτήρια:
• αριθμός πρόσφατα γνωστοποιημένων κρουσμάτων ανά 100.000 κατοίκους κατά τις τελευταίες 14 ημέρες
• αριθμός τεστ ανά 100.000 κατοίκους που πραγματοποιήθηκαν την τελευταία εβδομάδα (ποσοστό τεστ)
• ποσοστό θετικών τεστ που πραγματοποιήθηκαν την τελευταία εβδομάδα (ποσοστό θετικότητας των τεστ)

Με βάση τα δεδομένα αυτά, το ECDC θα πρέπει να δημοσιεύει εβδομαδιαίο χάρτη των κρατών μελών της ΕΕ, κατανεμημένο ανά περιοχές, για να στηρίζει τα κράτη μέλη στη λήψη των αποφάσεών τους. Οι περιοχές θα πρέπει να επισημαίνονται με τα ακόλουθα χρώματα:
• πράσινο εάν το 14ήμερο ποσοστό κοινοποίησης είναι κάτω του 25 και το ποσοστό θετικότητας των τεστ κάτω του 4%
• πορτοκαλί εάν το 14ήμερο ποσοστό κοινοποίησης είναι κάτω του 50 αλλά το ποσοστό θετικότητας των τεστ είναι 4 % ή υψηλότερο, ή εάν το 14ήμερο ποσοστό ανακοίνωσης κυμαίνεται μεταξύ 25 και 150 και το ποσοστό θετικότητας των τεστ είναι κάτω του 4 %
• κόκκινο εάν το 14ήμερο ποσοστό κοινοποίησης είναι 50 ή υψηλότερο και το ποσοστό θετικότητας των τεστ είναι 4 % ή υψηλότερο ή εάν το 14ήμερο ποσοστό ανακοίνωσης είναι υψηλότερο του 150
• γκρίζο εάν δεν υπάρχουν επαρκείς πληροφορίες ή εάν το ποσοστό των τεστ είναι χαμηλότερο από 300

Περιορισμοί της ελεύθερης κυκλοφορίας

Τα κράτη μέλη δεν θα πρέπει να περιορίζουν την ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων που ταξιδεύουν προς πράσινες περιοχές ή έρχονται από αυτές.

Όταν πρόκειται να αποφασίσουν εάν θα εφαρμόσουν περιορισμούς, θα πρέπει να σέβονται τις διαφορές στην επιδημιολογική κατάσταση μεταξύ πορτοκαλί και κόκκινων περιοχών και να δρουν με αναλογικό τρόπο. Θα πρέπει επίσης να λαμβάνουν υπόψη την επιδημιολογική κατάσταση της επικράτειάς τους.

Κατ' αρχήν, τα κράτη μέλη δεν θα πρέπει να αρνούνται την είσοδο σε πολίτες που έρχονται από άλλα κράτη μέλη. Τα κράτη μέλη που θεωρούν αναγκαίο να θεσπίσουν περιορισμούς μπορούν να απαιτούν από άτομα που έρχονται από περιοχές που δεν είναι πράσινες:
• να υποβληθούν σε καραντίνα
• να υποβληθούν σε τεστ μετά την άφιξη

Τα κράτη μέλη μπορούν να προσφέρουν τη δυνατότητα το τεστ αυτό να αντικατασταθεί με τεστ που διενεργείται πριν την άφιξη.

Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να απαιτούν από άτομα που εισέρχονται στην επικράτειά τους να υποβάλλουν έντυπα εντοπισμού επιβατών. Θα πρέπει να αναπτυχθεί κοινό ευρωπαϊκό έντυπο εντοπισμού επιβατών για πιθανή κοινή χρήση.

Συντονισμός και ενημέρωση του κοινού

Τα κράτη μέλη που προτίθενται να εφαρμόσουν περιορισμούς θα πρέπει να ενημερώνουν πρώτα το θιγόμενο κράτος μέλος, πριν από την έναρξη ισχύος, καθώς και τα άλλα κράτη μέλη και την Επιτροπή. Οι πληροφορίες θα πρέπει να παρέχονται ει δυνατόν 48 ώρες νωρίτερα.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να παρέχουν στο κοινό σαφείς, αναλυτικές και έγκαιρες πληροφορίες σχετικά με τυχόν περιορισμούς και απαιτήσεις. Κατά γενικό κανόνα, οι πληροφορίες αυτές θα πρέπει να δημοσιεύονται 24 ώρες πριν από την έναρξη ισχύος των μέτρων.

Τι λέει η Κομισιόν

Μετά την πρόταση της Επιτροπής της 4ης Σεπτεμβρίου 2020, οι υπουργοί της ΕΕ κατέληξαν σήμερα σε συμφωνία για μεγαλύτερη σαφήνεια και προβλεψιμότητα σχετικά με μέτρα που περιορίζουν την ελεύθερη κυκλοφορία λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού. Η Επιτροπή, χαιρετίζοντας την έγκριση από το Συμβούλιο, εξέδωσε την ακόλουθη δήλωση:

«Το δικαίωμά μας να κυκλοφορούμε ελεύθερα στην ΕΕ έχει πληγεί σοβαρά από την πανδημία. Πέραν αυτού, οι πολίτες βρέθηκαν αντιμέτωποι με τόσο πολλούς διαφορετικούς κανόνες και διαδικασίες, με συγκεχυμένες πληροφορίες σχετικά με τις περιοχές υψηλού και χαμηλού κινδύνου και με έλλειψη σαφήνειας για το τι πρέπει να κάνουν όταν ταξιδεύουν. Πριν από έναν μήνα, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης αυτών των προκλήσεων και στήριξης των εκατομμυρίων πολιτών της ΕΕ που ταξιδεύουν καθημερινά στην ΕΕ. Σήμερα, τα κράτη-μέλη κατέληξαν σε συμφωνία για το πώς να κάνουν όλα αυτά πράξη.

Χαιρετίζουμε την εν λόγω συμφωνία, η οποία θα φέρει περισσότερη τάξη στην παρούσα σύγχυση. Το ενιαίο μέτωπο που δημιούργησαν τα κράτη-μέλη στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα στους πολίτες και αποτελεί σαφές παράδειγμα δράσης της ΕΕ εκεί που πρέπει οπωσδήποτε να δρα. Έχουμε μάθει το μάθημά μας: δεν θα ξεπεράσουμε την κρίση με το μονομερές κλείσιμο των συνόρων αλλά με τη συνεργασία.

Το πρώτο σημαντικό αποτέλεσμα είναι ένας κοινός χάρτης με κοινούς κώδικες χρωμάτων βάσει κοινών κριτηρίων, ο οποίος εκπονήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων. Τώρα καλούμε τα κράτη-μέλη να διασφαλίσουν την παροχή των απαραίτητων στοιχείων, ώστε ο χάρτης να επικαιροποιείται σε εβδομαδιαία βάση με ακριβείς πληροφορίες σχετικά με την επιδημιολογική κατάσταση στην ΕΕ και τις περιφέρειές της.

Δεύτερον, παρόλο που τα κράτη-μέλη εξακολουθούν να μπορούν να αποφασίζουν ποια περιοριστικά μέτρα θα εφαρμόσουν, όπως καραντίνα ή διαγνωστικές εξετάσεις, τα καλούμε να διασφαλίσουν ότι οι πολίτες λαμβάνουν σαφείς και έγκαιρες πληροφορίες για το τι πρέπει να κάνουν και ποιοι περιορισμοί ισχύουν, σύμφωνα με τη σημερινή συμφωνία. Επιπλέον, τα κράτη-μέλη κατέληξαν σε συμφωνία όσον αφορά την αμοιβαία αναγνώριση των διαγνωστικών εξετάσεων και θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε μαζί τους για τον καλύτερο συντονισμό των απαιτήσεων σχετικά με τις διαγνωστικές εξετάσεις και την καραντίνα.

Για τα εκατομμύρια πολίτες που έχουν ουσιαστικό λόγο να ταξιδέψουν, είτε για σημαντικούς οικογενειακούς λόγους, για την εξασφάλιση του εισοδήματός τους ή για να διασφαλίσουν ότι λαμβάνουμε τα αγαθά που χρειαζόμαστε, η σημερινή συμφωνία θα αποτελέσει επίσης ευπρόσδεκτη βελτίωση στην τρέχουσα επισφαλή κατάσταση. Στις περιπτώσεις αυτές δεν θα πρέπει να εφαρμόζονται μέτρα επιβολής καραντίνας.

Η ισχύς της Ένωσής μας έγκειται στη δράση μας ως ενιαίου συνόλου για την προστασία των κοινών μας δικαιωμάτων και ελευθεριών, καθώς και της υγείας των πολιτών μας. Η σημερινή συμφωνία αποτελεί καλό παράδειγμα αυτής της δράσης».

Όλες οι πληροφορίες σχετικά με τα ταξίδια στην ΕΕ θα είναι διαθέσιμες στην πλατφόρμα Re-open EU, όπου θα γίνεται επίσης διασταύρωση των στοιχείων με τον κοινό χάρτη που δημοσιεύεται τακτικά από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων.

Όσον αφορά τυχόν περιορισμούς στην ελεύθερη κυκλοφορία, τα κράτη μέλη θα πρέπει να παρέχουν σαφείς, πλήρεις και έγκαιρες πληροφορίες, μεταξύ άλλων για τις τυχόν συνοδευτικές απαιτήσεις (π.χ. αρνητικές διαγνωστικές εξετάσεις για λοίμωξη από τη νόσο Covid-19 ή έντυπα εντοπισμού επιβατών), καθώς και για τα μέτρα που εφαρμόζονται στους ταξιδιώτες που ταξιδεύουν από περιοχές υψηλότερου κινδύνου, το νωρίτερο δυνατόν πριν τα νέα μέτρα τεθούν σε ισχύ. Κατά γενικό κανόνα, οι πληροφορίες αυτές θα πρέπει να δημοσιοποιούνται 24 ώρες πριν από την έναρξη ισχύος των μέτρων, λαμβανομένου υπόψη ότι απαιτείται κάποια ευελιξία για επιδημιολογικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Οι πληροφορίες αυτές θα πρέπει επίσης να διατίθενται στη διαδικτυακή πλατφόρμα Re-open EU.

Γενικές πληροφορίες

Η απόφαση επιβολής περιορισμών στην ελεύθερη κυκλοφορία για την προστασία της δημόσιας υγείας παραμένει ευθύνη των κρατών μελών· ωστόσο, ο συντονισμός για το θέμα αυτό είναι ουσιαστικής σημασίας. Από το Μάρτιο του 2020, η Επιτροπή έχει εκδώσει σειρά κατευθυντήριων γραμμών και ανακοινώσεων με σκοπό τη στήριξη των συντονιστικών προσπαθειών των κρατών μελών και τη διασφάλιση της ελεύθερης κυκλοφορίας εντός της ΕΕ. Συζητήσεις για το θέμα αυτό πραγματοποιήθηκαν επίσης στο πλαίσιο του Συμβουλίου.

Στις 4 Σεπτεμβρίου, η Επιτροπή υπέβαλε σχέδιο σύστασης του Συμβουλίου για συντονισμένη προσέγγιση όσον αφορά τους περιορισμούς της ελεύθερης κυκλοφορίας.

Η σύσταση του Συμβουλίου δεν αποτελεί νομικά δεσμευτική πράξη. Οι αρχές των κρατών μελών είναι αρμόδιες για την εφαρμογή του περιεχομένου της σύστασης.