Τηλεργασία: Σκέψεις & Αλήθειες
23/06/20, 09:31Του Νίκου Μπάρδη, πρώην Διευθυντής VEOLIA, πρώην Διευθ. Σύμβουλος ΕΥΔΑΠ
Στο πρόσφατο άρθρο μου «Το Πριν και το Μετά» αναφέρθηκα συντόμως στην εξέλιξη των σχέσεων εργοδότη-εργαζομένου, καθώς και στην τηλεργασία.
Περί τίνος πρόκειται.
Η τηλεργασία είναι η επαγγελματική δραστηριότητα που εξασκείται εξ αποστάσεως
(από το σπίτι ή από εξειδικευμένα τηλεκέντρα ή από δημόσιους χώρους, ξενοδοχεία, καφετέριες, cybercafes, σε αντίθεση με την κλασική παρουσία στον χώρο εργοδοσίας) και διακρίνεται από ευελιξία και μπορεί να είναι εναλλασσόμενη και μετακινούμενη.
Ξεκίνησε από την δεκαετία του ‘50 ( !! ) πρώτα στις ΗΠΑ και εξελίχθηκε με την ανάπτυξη και τελειοποίηση των ηλεκτρονικών και ψηφιακών εργαλείων ( fax, internet, κινητή τηλεφωνία).
Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες έχουν πλέον υιοθετήσει την τηλεργασία, νομοθετώντας και καθορίζοντας το κανονιστικό πλαίσιο.
Την τηλεργασία ενεθάρρυναν, τόσο η παγκοσμιοποίηση ( πολλαπλές μετακινήσεις και τηλεργασία μέσα σε αεροπλάνα, τρένα, πλοία), όσο και η ραγδαία ανάπτυξη των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνίας (ADSL, υψηλές ταχύτητες μέσω οπτικής ίνας για τις επίγειες, καθώς και 4G-5G για δορυφορικές).
Οι επιπτώσεις της τηλεργασίας (uετικές και αρνητικές ) είναι πολλαπλές.
Για τους εργαζόμενους:
- μείωση της κόπωσης από τις μετακινήσεις και άλλες ταλαιπωρίες ( απεργίες, μποτιλιαρίσματα, κλπ.),
- εξάσκηση δραστηριότητας σε οικείο και φιλικό περιβάλλον της επιλογής του καθενός,
- ελαστικό ωράριο εργασίας,
- περισσότερη αυτονομία και αύξηση της παραγωγικότητας.
Για τους εργοδότες:
- μείωση γενικών εξόδων ( μικρότερα ενοίκια χώρου εργασίας, υπηρεσιακά αυτοκίνητα και parking, κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, και αλλά ),
- μείωση απουσίας ( δικαιολογημένης και μη ) των εργαζομενων,
- σταθερή και μετρήσιμη ( μέσω δεικτών απόδοσης - ΚΡΙ’s ) παραγωγικότητα,
- λιγότερες μετακινήσεις-ταξίδια για συσκέψεις, σεμινάρια κλπ ( téléconférence ).
Για το περιβάλλον:
- μείωση ατμοσφαιρικής και ηχητικής ρύπανσης, λόγω της μικρότερης χρήσης των μεταφορικών μέσων,
- καλλίτερες και ευκολότερες μετακινήσεις με μείωση των μποτιλιαρισμάτων,
- επέκταση εκτός αστικών κέντρων της κατοικίας των τηλεργαζόμενων ( με σχετική αποσυμφόρηση των πόλεων ).
Για να έχουν διάρκεια τα σχετικά αυτά πλεονεκτήματα, η εξ αποστάσεως εργασίας πρέπει να εφαρμόζεται με σχεδιασμό και σύνεση.
Οι εργαζόμενοι δεν πρέπει να αποκοπούν τελείως από την επιχείρηση.
Δεν πρέπει να απωλέσουν, λόγω της έλλειψης επαφής με αυτήν και τους λοιπούς εργαζόμενους, τις κοινωνικές σχέσεις, τους στόχους και την κουλτούρα της.
Για τον λόγο αυτόν, η τηλεργασία πρέπει να γίνεται εκ περιτροπής, προγραμματισμένα και με γνώμονα την κοινωνική και ψυχική ισορροπία του εργαζομένου ( και της οικογένειας του ), καθώς και του εργοδότη (γι' αυτόν είναι απαραίτητη η κοινωνική συνοχή, καθώς και το ομαδικό πνεύμα των εργαζόμενων).
Η ψηφιακή διευκόλυνση της εργασίας (τηλεσυσκέψεις, τηλεργασία ) και η αυτοματοποίηση ορισμένων δραστηριοτήτων ( πχ αυτόματα ταμεία σε supermarkets ή ακόμα οι αυτοματοποιημένες αλυσίδες βιομηχανικής παραγωγής ), δεν σημαίνει αυτόματη μείωση των θέσεων εργασίας, αλλά διαφορετική κατανομή του έργου.
Η μετάβαση στην νέα εποχή της ψηφιακής διακυβέρνησης των υπηρεσιών του Δημοσίου, των επιχειρήσεων και των αυτοαπασχολούμενων, σημαίνει στοχευμένη εκπαίδευση και εξειδίκευση, για την προσαρμογή όλων στις νέες τεχνολογίες.
Η εκπαίδευση (όπως και η έρευνα) είναι από τους βασικούς πυλώνες για την ευημερία και την ανάπτυξη της επιχείρησης, επομένως αποτελεί εξαιρετικά χρήσιμη και διαχρονικά αποδοτική επένδυση.
Είναι σαφές ότι για λόγους συνετής οικονομικής διαχείρισης των επιχειρήσεων, η ευρύτερη τάση είναι η μείωση των αποθεμάτων (stocks), εφόσον είναι εφικτή η εύκολη και ταχεία προμήθεια τους ( το διαπιστώσαμε κατά την πανδημία με την έλλειψη σε όλη την ΕΕ, μασκών και άλλου ιατρικού υλικού, αλλά αυτό είναι ένα άλλο μεγάλο θέμα προς συζήτηση).
Αυτή η φιλοσοφία μικρών ή μηδενικών αποθεμάτων ( zero stock ), για τα υλικά αγαθά και τις προμήθειες, τείνει να επεκταθεί και στους εργαζόμενους, επιτρέποντας στην επιχείρηση να χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες των υπαλλήλων της, όταν και όπως είναι χρήσιμο ( χωρίς απώλειες μισθών σε βάθος χρόνου).
Είναι με αλλά λόγια το μεγάλο θέμα του ‘’Καθολικού Εισοδήματος’’ (Universal Revenue), βάσει του οποίου το Δημόσιο εξασφαλίζει ένα minimum εισόδημα (ίδιο για όλους) και ο κάθε εργαζόμενος θα μπορεί να ‘’νοικιάζει-πουλάει’’ τις υπηρεσίες του, σε διαφορετικές επιχειρήσεις, για να συμπληρώνει τα εισοδήματα του (όπως κάνουν ήδη σήμερα οι ανεξάρτητοι σύμβουλοι - consultants).
Αν και δεν έχουμε φθάσει ακόμα εκεί, το ευαίσθητο αυτό θέμα είναι πολύπλοκο και είναι φυσικό να προκαλεί ποικίλες αντιδράσεις, αντιρρήσεις, σχόλια.
Είναι όμως βέβαιο ότι ο κόσμος της εργασίας θα βρεθεί ενώπιον μεγάλων προκλήσεων, για την μεταλλαγή του και την προσαρμογή του στα νέα οικονομικά δεδομένα.
Η πρόκληση αφορά τους πάντες: κυβερνήσεις, επιχειρήσεις, εργοδότες, εργαζόμενους, αυτοαπασχολούμενους και υπαλλήλους.
Προς όφελος όλων είναι αναγκαία η προσέγγιση του θέματος με καθαρό μυαλό (χωρίς τις χρόνιες αγκυλώσεις), με ρεαλισμό (ότι προτείνεται πρέπει να είναι εφαρμόσιμο), με ειλικρίνεια, με γνώμονα το εθνικό συμφέρον (ευημερία για όσους περισσότερους γίνεται), χωρίς παρωπίδες και εγωκεντρισμό ( δεν είμαστε μόνοι μας στην Ευρώπη και στον Πλανήτη), γιατί εξαρτόμαστε (είτε μας αρέσει είτε όχι) από την παγκοσμιοποίηση και αλληλοεξάρτηση των οικονομιών (συμπεριλαμβανομένης και της δικής μας).
Όποιοι κινηθούν έξυπνα και γρήγορα, προλαβαίνοντας τις εξελίξεις ( sense of anticipation ), θα είναι οι κερδισμένοι σε αυτήν την σπουδαία μεταλλαγή.
