Το «πριν» και το «μετά»
20/06/20, 10:27ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΜΠΑΡΔΗ, πρώην Διευθυντής VEOLIA, πρώην Διευθ. Συμβ. ΕΥΔΑΠ
Αναρωτιέται ο μέσος Έλληνας (όπως όλοι οι Ευρωπαίοι), αν το «μετά» του παγκόσμιου ταρακουνήματος, εξαιτίας της πανδημίας του COVID-19, θα μοιάζει με το «πριν». Ο κόσμος θα αλλάξει τόσο πολύ, που θα επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την ζωή μας και τις συνήθειες μας;
Κανείς σήμερα δεν μπορεί να είναι βέβαιος. Σίγουρα θα υπάρξουν κάποιες διάφορες, κάποιες αλλαγές, αλλά κι αυτές θα γίνουν με σεβασμό στους υγειονομικούς κανόνες, καθώς και στα απαραίτητα μέτρα (τεχνικά, οικονομικά, κοινωνικά), έστω και αν είναι προσωρινά.
Η ΕΕ δεν διαθέτει κάποια μαγική ράβδο, για να μετατρέψει το «πριν» σε ένα μαγευτικό «μετά». Αυτό δεν είναι εφικτό γιατί στην πραγματικότητα, αυτοί που επηρεάζουν τις καταστάσεις και προωθούν χιλιάδες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις, που πάνε τον κόσμο μπροστά, είναι οι οικονομικοί παράγοντες (κυβερνήσεις, επιχειρήσεις, ιδιώτες).
Τα καλά νέα είναι ότι όλοι οι ανωτέρω έχουν ήδη ξεκινήσει τη δουλειά, για να βελτιώσουν την κατάσταση, παίρνοντας τα πρώτα μαθήματα από αυτήν την περίοδο παρατεταμένης κρίσης.
Πριν την πανδημία του κορονοϊου και τις σοβαρές επιπτώσεις που επέφερε στην ζωή όλων, τα media προσέφεραν εύκολα βήμα στους ειδικούς, οι οποίοι μιλούσαν με αισιοδοξία για τον κόσμο του «αύριο».
Περιέγραφαν ένα κόσμο όλο και περισσότερο ψηφιακό, πιο οικολογικό, μια αγορά εργασίας που θα υφίσταται βαθιές αλλαγές, όπου οι εργαζόμενοι θα ‘«νοίκιαζαν» τις υπηρεσίες τους στους εργοδότες, όπου τα ρομπότ και οι αυτοματισμοί θα αυξάνονται ραγδαία, όπου ο ελεύθερος χρόνος θα γίνεται βαθμιαία περισσότερος για όλους.
Ο ορίζοντας γι' αυτές τις αλλαγές προβλεπόταν ότι θα είναι το 2040 (!!!). Όμως τα προβλήματα που προέκυψαν κατά την περίοδο της πανδημίας (δυσκολίες προμήθειας υλικού, προστατευτικές μάσκες και έλλειψη φαρμάκων, όλα κινεζικής παραγωγής), σε συνδυασμό με την αναγκαστική απομόνωση και κοινωνική αποστασιοποίηση του πληθυσμού, ερμηνεύτηκαν (εν μέρει από τους πολιτικούς, αλλά κυρίως από τον Τύπο), σαν ένα είδος «επανάστασης» του συστήματος που διέπει την καθημερινότητα μας.
Πολλοί μίλησαν και έγραψαν, για την ηθική υποχρέωση της ΕΕ να μεταφέρει εντός των συνόρων της, τις ευρωπαϊκής ιδιοκτησίας βιομηχανίες εγκαταστημένες στην Ασία (κυρίως φαρμακευτικού και ιατρικού υλικού ), καθώς και για την επιτάχυνση εφαρμογών της ψηφιακής τεχνολογίας, και όλα αυτά σε ένα πλαίσιο οικολογικής αλλαγής του τρόπου ζωής μας.
Που βρισκόμαστε λοιπόν;
Δυστυχώς, η εκ νέου βιομηχανοποίηση της ΕΕ, απαιτεί πολύ χρόνο (4-5 χρόνια), αλλά όπως δήλωσαν από κοινού η Γερμανίδα Καγκελάριος και ο Γάλλος Πρόεδρος, θα διατεθούν σημαντικά κεφαλαία προς αυτήν την κατεύθυνση, έτσι ώστε τουλάχιστον να προγραμματιστεί και να ξεκινήσει η προσπάθεια.
Άρα, μιλώντας ρεαλιστικά, δεν προβλέπεται άμεση μεταφορά των βιομηχανιών από την Ασία στην Ευρώπη. Το κόστος ενός τέτοιου εγχειρήματος, θα ήταν εξαιρετικά υψηλό από επενδυτικής και λειτουργικής άποψης (capex και opex) και ως εκ τούτου αδύνατο να μεταφερθεί εξ ολοκλήρου στον πελάτη.
Οι βιομηχανίες έχουν εγκαταστήσει την παραγωγή τους, εντός και εκτός ΕΕ, με συγκεκριμένα κριτήρια βελτιστοποίησης κόστους και ποιότητας, καθώς και επιμερισμού της εργασίας μεταξύ της ιδίας επιχείρησης και των υπεργολάβων.
Η παραγωγικότητα (δηλαδή η επιβίωση) της επιχείρησης στηρίζεται σε διαδικασίες και κανόνες, οι οποίοι δεν μπορούν να καταστρατηγηθούν εύκολα, χωρίς σκέψη και σοβαρή μελέτη.
Στον τομέα της ψηφιακής διακυβέρνησης, η χώρα μας είχε μεγάλο μειονέκτημα σε σχέση με την υπόλοιπη ΕΕ, αλλά η απόσταση μειώθηκε σε εντυπωσιακά μεγάλο βαθμό από την κυβέρνηση εν μέσω της υγειονομικής κρίσης (σίγουρα δεν ήταν τυχαίο, είχε σίγουρα γίνει σοβαρή προετοιμασία).
Η μετάβαση στη νέα ψηφιακή εποχή, με αιχμή του δόρατος την γενίκευση της τηλε-εργασίας, πρέπει να γίνει με σύνεση και προγραμματισμό.
Πρέπει να κατανοηθεί το πως, το πότε και το ποιον αφορά αυτή (για τον πιλότο του αεροπλάνου, καθώς και τον οδηγό του λεωφορείου, προφανώς δεν ισχύει), όπως και είναι απαραίτητο να γίνει αντιληπτός ο επιμερισμός του βάρους παραγωγής, που θα προκύψει.
Η οργάνωση των επιχειρήσεων σχεδιάζεται, λαμβάνοντας υπόψη τα ψηφιακά μέσα και εργαλεία (γενίκευση χρήσης διαδραστικών tablets, εφαρμογές σε εμπορικές πλατφόρμες, κλπ.).
Αυτό σημαίνει νέος προσδιορισμός των θέσεων και του είδους της εργασίας, καθώς και προγράμματα εκπαίδευσης προσαρμογής των εργαζομένων. Όπου είναι εφικτό, η τηλε-εργασία θα γενικευθεί, με την δέουσα προσοχή στην εκ περιτροπής παρουσία των εργαζόμενων στην εταιρεία (για να αποφευχθεί η απομάκρυνση από τους στόχους και την κουλτούρα της επιχείρησης).
Οι τηλε-συσκέψεις θα αντικαταστήσουν εν μέρει, τις κλασικές συσκέψεις, διασκέψεις και τις επαγγελματικές μετακινήσεις, με μείωση της κόπωσης όλων και με σημαντική εξοικονόμηση πόρων.
Όπως και στον ιατρικό τομέα, είναι εφικτή η παρέμβαση των ειδικών εξ αποστάσεως, μέσω της κάμερας (είναι ευκαιρία να τελειοποιηθεί η χρήση τους, όπως και των λοιπών ψηφιακών εργαλείων).
Με τη γενίκευση χρήσης της ψηφιακής τεχνολογίας στην καρδιά της επιχείρησης, καθώς και στις σχέσεις της με τους πελάτες και προμηθευτές, γίνεται ακόμα πιο απαραίτητη η cyber ασφάλεια, δηλαδή η ποιότητα και οι δυνατότητες των συστημάτων επικοινωνίας, ούτως ώστε να προστατεύονται τα τεχνικά, εμπορικά και οικονομικά συμφέροντα της.
Ο απαραίτητος από όλους σεβασμός στον πλανήτη μας, καθώς και η απορρέουσα οικολογική συμπεριφορά μας, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί και να εφαρμοστεί έξυπνα, ρεαλιστικά αλλά και με την αρμόζουσα ειλικρίνεια (δεν γίνεται να υποστηρίζουμε την παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη/άνθρακα και ταυτόχρονα να θέλουμε περιορισμό του διοξειδίου του άνθρακα).
Στην μετά τον COVID-19 περίοδο, μέσα σε τεράστιες οικονομικές δυσκολίες, η μετάβαση σε πλήρεις οικολογικές λύσεις, θα γίνει με σύνεση και ρεαλισμό (για να σωθούν, μεταξύ άλλων, θέσεις εργασίας).
Η Γερμανία πχ ενεργοποίησε ένα εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με άνθρακα, ισχύος 1 100 MW, κοντά στο Dortmund.
Η απόφαση της Γερμανίας να εγκατάλειψη την παραγωγή ενέργειας από πυρηνικά εργοστάσια, την οδήγησε να αναβάλλει το τέλος χρήσης του άνθρακα μέχρι το 2038!
Όμως, η ρεαλιστική αντιμετώπιση των θεμάτων, δεν σημαίνει εγκατάλειψη της οικολογίας από τις επιχειρήσεις.
Αντιθέτως, τα οικολογικά κριτήρια είναι παρόντα, στις επενδυτικές επιλογές, καθώς και στους δείκτες απόδοσης (Κey Performance Indicators ) που μετρώνται καθημερινά και θα είναι πιο έντονες στην μετά- κορονοϊό εποχή.
Η οικολογία, όπως και η κλιματική αλλαγή, πρέπει να είναι ψηλά στην προγραμματική ατζέντα της κάθε κυβέρνησης, αλλά και των επιχειρήσεων, των εργαζομένων και γενικά όλων μας, γιατί πρόκειται για θέματα ζωτικής σημασίας.
Τέλος, ας είμαστε αισιόδοξοι και ας χαιρετήσουμε τις αρχές, τους επιχειρηματίες και τούς εργαζόμενους, που προσπαθούν να βελτιώσουν την οικονομική κατάσταση, μέσα σε μια δύσκολη συγκυρία.
Η πολιτική της πρωτοφανούς βοήθειας που ανακοίνωσε η ΕΕ ( και η ΕΚΤ ) στις χώρες μέλη της, είναι προς την σωστή κατεύθυνση.
Για να ολοκληρωθεί η προσπάθεια, θα ήταν ευχής έργο να προχωρήσει και να γίνει πράξη η οικονομική και φορολογική κοινή πολιτική, η οποία μόνο θετικές επιπτώσεις θα έχει για όλες τις χώρες μέλη (πρωτίστως για την Γερμανία).
