Περί... ασύμμετρης αριστείας
12/06/20, 12:21«Αιέν αριστεύειν και υπείροχον έμμεναι άλλων, μηδέ γένος πατέρων αισχυνέμεν», δηλαδή «Να είσαι πάντα πρώτος και ανώτερος από όλους και να μην ντροπιάζεις τη γενιά των προγόνων σου».
Αυτή ήταν η συμβουλή του Ιππολόχου στο γιο του Γλαύκο, λίγο πριν ξεκινήσει για την Τροία να πολεμήσει τους Έλληνες. Ο Τρωικός Πόλεμος, μια δεκαετής μάχη κάτω από τα τείχη της Τροίας, η οποία -όσο υπερβολικό και να φανεί- θα μπορούσε να συγκριθεί με τη σημερινή «μάχη» στα τείχη των ίδιων μας των σπιτιών, τόσο σε εθνικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Τείχη ψηλά, χτισμένα με φόβο και αβεβαιότητα για το μέλλον, τείχη κλειστά στον έτερο και ταυτόχρονα ανοιχτά στην ελπίδα για ένα αύριο που θα είμαστε άπαντες παρόντες.
«Αιέν αριστεύειν» λοιπόν, μια ευχή/προτροπή/παρακίνηση στον κάθε πολίτη να αγωνίζεται δίκαια, να αναπτύσσεται και να προοδεύει ώστε οι κοινωνίες να απαρτίζονται από ανθρώπους άξιους και χρήσιμους ο ένας για τον άλλο. Είναι γνωστό άλλωστε πως οι Αθηναίοι και πιο συγκεκριμένα το πολιτικό σύστημα που εφάρμοσε ο Περικλής, καθόριζε την αξία του πολίτη (ακόμη και για τα δημόσια αξιώματα στα οποία προωθούνταν οι άριστοι), σε εκείνους που ήταν ικανοί και το άξιζαν και όχι σε εκείνους που ανήκαν σε μια συγκεκριμένη κοινωνική τάξη.
Γιατί όμως στην εποχή μας η ίδια η λέξη έχει πια «ποινικοποιηθεί»; Δυστυχώς, ορισμένοι θεωρούν την αριστεία προνόμιο των πλουσίων, μια ελιτίστικη κατάκτηση που έχει να κάνει μόνο με συλλογή πτυχίων και λοιπών τυπικών προσόντων. Ξεχνούν πως η αριστεία ετυμολογικά είναι συνδεδεμένη με την αρετή, έναν ποιοτικό δείκτη που έχουν πρόσβαση από τη φύση τους όλοι οι άνθρωποι και ευτυχώς, η νέα πραγματικότητα που βιώνουμε ήρθε απλά να μας το επιβεβαιώσει.
Ποιος μπορεί να θεωρήσει λιγότερο άριστο το νοσηλευτή που έχει παραμορφωθεί το πρόσωπό του πίσω από τη μάσκα κι όμως βρίσκει το κουράγιο να συνεχίσει, το παιδί που κάνει ντελίβερι μέσα στη βροχή και το κρύο, την υπάλληλο του σούπερ μάρκετ που με το διάπλατο χαμόγελό της μας εξυπηρετεί χωρίς κανένα παράπονο. Ποιος μπορεί να θεωρήσει λιγότερο άριστο τον Κώστα, που στέλνει μήνυμα για να βγει και να ταΐσει τα αδέσποτα της γειτονιάς του, την Ελένη που μαγειρεύει και ψωνίζει για όλους τους υπερήλικες της πολυκατοικίας της, το Χρήστο, που αν και φοιτητής στο εξωτερικό, προτίμησε να μείνει μακριά από τους δικούς του για το καλό όλων.
Δίκαιοι, εγκρατείς, τίμιοι, σώφρονες, άξιοι μίμησης και παραδειγματισμού, αυτοί είναι οι δικοί μου άριστοι, αυτοί που με το δικό τους ανάστημα γίνονται αρωγοί στην εξέλιξη και τη διάκριση της κοινωνίας μας. Μιας κοινωνίας που είναι προετοιμασμένη για την ίδια τη ζωή και όχι για τη χρυσόσκονή της. Μιας κοινωνίας που παρά τις αντίξοες συνθήκες, δηλώνει βροντερό "παρών" και κάνει την υπέρβασή της. Μιας κοινωνίας… ασύμμετρης αριστείας.
Μαριλένα Γυφτέα
Πολιτικός Επιστήμονας - Δημοσιογράφος
