Οι οικονομίες μας πρέπει να μάθουν να ζουν με τους κοροναϊους
19/05/20, 16:14
Του Νίκου Μπάρδη
Πρώην Διευθυντής της Γαλλικής VEOLIA - Πρώην Διευθ. Σύμβουλος ΕΥΔΑΠ
Σήμερα η προτεραιότητα των κυβερνήσεων είναι να επανεκκινήσουν το συντομότερο δυνατόν τις οικονομίες τους, σε όλους τους τομείς δραστηριότητας.
Για να επιτευχθεί αυτό, πρέπει κυρίως να ενθαρρυνθεί και να ενισχυθεί η ιδιωτική πρωτοβουλία, για τους περισσότερους κατά το δυνατόν τομείς.
Οι κυβερνήσεις πρέπει να ενθαρρύνουν τις μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις, διαβεβαιώνοντας τους ότι δεν θα υπάρξουν περαιτέρω περιοριστικά μέτρα και ότι είναι πλέον ευθύνη τους να οργανωθούν και να δραστηριοποιούνται με την ύπαρξη κοροναϊών.
Από την πλευρά τους οι κυβερνήσεις πρέπει να επικεντρωθούν στην λήψη μέτρων, που επιτρέπουν και διευκολύνουν την επανεκκίνηση των επιχειρήσεων, συνοδεύοντας τους με τις κατάλληλες οικονομικές βοήθειες, σε συνεργασία και συντονισμό με την ΕΕ.
Επιπροσθέτως πρέπει να θεσπίσουν διαδικασίες, για την απορρόφηση των αναπόφευκτων κοινωνικών κραδασμών, απόρροια της υγειονομικής κρίσης.
Η γενικευμένη ( αλλά όχι συντονισμένη μεταξύ των κρατών ) απομόνωση, σχεδόν ταυτόχρονα σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, δημιούργησε μια άνευ προηγούμενου οικονομική κρίση.
Η απαγόρευση των μετακινήσεων, καθώς και η υποχρεωτική αναστολή των επαγγελματικών δραστηριοτήτων, μπλόκαραν παγκοσμίως τις αγορές.
Προσφορά και ζήτηση δεν μπορούσαν πλέον να ισορροπήσουν, παρά την επιστράτευση της ψηφιακής τεχνολογίας ( η οποία βοήθησε στην διεύρυνση του κύκλου Προσφοράς-Ζήτησης ), διότι το σύστημα είχε αποσυντονιστεί.
Κατά συνέπεια, οι χρηματο-οικονομικές αγορές ( οι οποίες έχουν την τάση να αντικατοπτρίζουν τις εξελίξεις στην πραγματική οικονομία ) αποπροσανατολίστηκαν.
Το παράδειγμα της σύντομης, αλλά τρομακτικής πτώσης της τιμής του πετρελαίου WTI ( West Texas Intermediate ) τέλος Απριλίου, είναι ενδεικτικό του πανικού των αγορών.
Ανάλογη κατάσταση παρατηρείται σε πολεμική περίοδο, με την διαφορά ότι τώρα, τα εργαλεία παραγωγής δεν έχουν καταστραφεί, τουλάχιστον απ' ό,τι είναι γνωστό.
Η Ευρώπη διατρέχει μια παρατεταμένη περίοδο ειρήνης ( την οποία ξεχνάμε ότι οφείλουμε στην ύπαρξη της ΕΕ και των αρχών ίδρυσης της, που είναι η επίλυση των διαφορών, με δικαιοσύνη και ισότητα, αντί με όπλα ) και οι κυβερνήσεις μας δεν έχουν την εμπειρία διαχειρίσεις μεταπολεμικών καταστάσεων.
Τώρα πρέπει επειγόντως να επανεκκινηθούν το συντομότερο οι οικονομίες, πριν να φθάσουμε σε καταστροφές και σφραγίσματα επιχειρήσεων.
Η επανεκκίνηση αυτή θα είναι ταχύτερη, όσο περισσότερο και συντομότερα επανέλθει η εμπιστοσύνη (σε όλους: πολίτες, εργαζόμενους και επιχειρηματίες).
Οι κυβερνήσεις πρέπει να εμπιστευθούν το αίσθημα ευθύνης των οικονομικών παραγόντων (μικρών και μεγάλων) της αγοράς, αντί να αναλώνονται στις λεπτομέρειες των εγκυκλίων και κανονισμών (που αποπροσανατολίζουν και μπερδεύουν όλους).
Οι πολίτες και οι οικονομικοί παράγοντες, δεν πρέπει να φοβούνται την επιβολή νέων περιοριστικών μέτρων, αλλά αντιθέτως να αναλάβουν τις ευθύνες τους, για να ζήσουν και να επιχειρούν από εδώ και πέρα, με τον Covid-19 (και τους άλλους πιθανούς κοροναϊους).
Ο κόσμος έχει εμπεδώσει (τουλάχιστον η συντριπτική πλειοψηφία) ότι πρέπει να σέβεται τους υγειονομικούς κανόνες και την νέα κοινωνική συμπεριφορά και την εφαρμόζει ευρέως.
Δεν χρειάζεται να βομβαρδίζεται με αρνητικά μηνύματα (κυρίως από τα κοινωνικά μέσα και τους κάθε είδους «επιτήδιους») που τον κάνουν να ζει και να εργάζεται θολωμένος από πίεση και φόβο.
Πρέπει να ειπωθεί η αλήθεια, λέγοντας ότι ο καθένας μας πρέπει να πειθαρχεί στους υγειονομικούς κανόνες και να φροντίζει τον εαυτό του, καθώς και ότι πλέον πρέπει να αποδεχτούμε ότι θα υπάρξουν δυστυχώς και νέα θύματα.
Θα υπάρξουν εξελίξεις, πιο γρήγορες από πριν, αλλά με ρεαλιστικό ρυθμό.
Επιχειρήσεις και επαγγελματίες έχουν συνειδητοποιήσει ότι πρέπει να εξελιχθούν.
Κατ’αρχήν στον υγειονομικό τομέα, διότι χωρίς αυτό θα δημιουργηθούν προβλήματα με τους πελάτες, τους προμηθευτές και το προσωπικό.
Επίσης στην εξέλιξη των διαδικασιών, μέσα στο καινούργιο οικονομικό περιβάλλον, με προσαρμογή του κόστους και των τιμών.
Οι επιχειρήσεις πρέπει να επιταχύνουν τις αλλαγές για να βελτιώσουν την αποδοτικότητα τους, με νέα οργάνωση της εργασίας και χρησιμοποιώντας την ψηφιακή τεχνολογία (η οποία διευκολύνει τις οριζόντιες σχέσεις).
Σε όλους τους τομείς επαγγελματικής δραστηριότητας, οι καλύτεροι θα επιβιώσουν, δηλαδή αυτοί που θα καταφέρουν να διατηρήσουν την εμπιστοσύνη των πελατών τους, για τις άρτιες υγειονομικές συνθήκες, καθώς και για την ανταγωνιστικότητα των τιμών.
Οι κυβερνήσεις οφείλουν να «συνοδεύσουν»’ τις επιχειρήσεις στο μεταβατικό στάδιο (στο ξεκίνημα ή για την επιτάχυνση ), μέσω στοχευμένης οικονομικής βοήθειας, ή ακόμα με προσωρινά κοινωνικά μέτρα αντιμετώπισης των δυσκολιών που θα προκύψουν στην αγορά εργασίας (π.χ. εκπαίδευση σε νέες δεξιότητες).
Στον τομέα αυτόν, ο ευρωπαϊκός συντονισμός (που απουσίαζε κατά την διάρκεια των περιοριστικών μέτρων) είναι απαραίτητος.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να προσαρμόσει τους κανόνες ανταγωνιστικότητας, ούτως ώστε να διευκολύνονται οι αποφάσεις βοήθειας των κρατών μελών της ΕΕ, καθώς και οι συνεργασίες/συνέργιες των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων.
Δεν πρέπει οι συνέπειες του Covid-19 να περιορίσουν την Ευρώπη στον ρόλο του «νάνου», απέναντι στις ΗΠΑ και Κίνα, που ήδη ελέγχουν την παγκόσμια οικονομία.
Ο ευρωπαϊκός συντονισμός είναι απαραίτητος, για να τεθούν οι κανόνες κυκλοφορίας στον χώρο Schengen (αναγκαίος για την επανεκκίνηση του Τουρισμού και της επιχειρηματικότητας), καθώς για την «αμοιβαιοποίηση» της οικονομικής βοήθειας κυρίως στις περισσότερο πληγείσες περιοχές (η Γάλλο-Γερμανική πρόταση των 500 δις € είναι σε αυτή την κατεύθυνση).
Μακροπρόθεσμα οι κυβερνήσεις της ΕΕ, πρέπει να εκμεταλλευθούν την εμπειρία της κρίσης του Covid-19 και να προετοιμάσουν τις χώρες μέλη, για να αντιμετωπίσουν νέες επιδημίες (από κοροναϊους ή άλλες λοιμώξεις).
Αυτό σημαίνει την θέσπιση Κοινής Ευρωπαϊκής Πολιτικής Υγείας, με τα επακόλουθα της (χρηματοδότηση με πόρους της ΕΕ, κοινή πολιτική Ιατρικής και φαρμακευτικής έρευνας, ευρωπαϊκή παραγωγή φαρμάκων και ιατρικού υλικού, επείγουσα κατασκευή προσωρινών ΜΕΘ με στρατιωτικά πρότυπα, κλπ).
Για την επίτευξη αυτού είναι αναγκαία η συμφωνία των μελών της ΕΕ, καθώς και η εναρμόνιση και απλοποίηση των διαδικασιών, κυρίως στον τομέα της ιατροφαρμακευτικής έρευνας.
Τέλος, όπως έγινε μετά τον Α’ και το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ήρθε η ώρα της συνεννόησης με τις υπόλοιπες εκτός Ευρώπης χώρες, για να επαναπροσδιοριστεί η οργάνωση και η λειτουργία των παγκόσμιων οργανισμών (ΠΟΥ- Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ΠΟΕ-Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου, ΝΑΤΟ, ακόμα και ΟΗΕ).
Ίσως έτσι να αποφύγουμε την ίδρυση νέων Παγκόσμιων Οργανισμών, που δεν είναι απαραίτητοι.
