Goldman Sachs: Τα δύσκολα είναι μπροστά και το «clean exit» αβέβαιο
21/03/18, 16:36
Σε νέα της έκθεση, η αμερικανική επενδυτική τράπεζα επισημαίνει πως η χώρα μας εισέρχεται σε μία περίοδο αβεβαιότητας και πάλι, εγείροντας αμφιβολίες για την επίτευξη της λεγόμενης «καθαρής εξόδου».
«Η σταδιακή βελτίωση του μακροοικονομικού περιβάλλοντος της Ελλάδας είναι ενθαρρυντική, όπως και η πρόοδος στις μεταρρυθμίσεις του τραπεζικού τομέα. Ωστόσο,η χώρα «για ακόμη μία φορά εισέρχερται σε μία περίοδο αυξημένης θεσμικής αβεβαιότητας, η οποία θα συνοδευθεί μέσα σε έναν χρόνο και από βουλευτικές εκλογές», τονίζεται στην έκθεση.
Η Goldman προειδοποιεί πως η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της ελληνικής ανάκαμψης θα εξαρτηθεί από το εάν η αβεβαιότητα αυτή υποχωρήσει μέσα στους επόμενους μήνες.
Η αμερικανική επενδυτική τράπεζα θυμίζει πως οι διαπραγματεύσεις για την ελάφρυνση του χρέους βρσίκονται σε εξέλιξη, ενώ η χώρα καλείται να ολοκληρώσει μία λίστα προαπαιτούμενων πριν από τη λήξη του προγράμματος. Επιπλέον, οι τέσσερις μεγάλες συστημικές τράπεζες περνούν τη δοκιμασία των «τεστ αντοχής». Αυτή δεν είναι εύκολη, αν και σύμφωνα με τους ειδικούς της Goldman, θα ολοκληρωθεί πιθανότατα με επιτυχία, χωρίς να κληθούν οι τράπεζες να αντλήσουν πρόσθετα κεφάλαια.
Στο σημείο αυτό η Τράπεζα βάζει στο «παιχνίδι» και τον πολιτικό παράγοντα, τονίζοντας πως το καλοκαίρι τα κόμματα της χώρας θα πρέπει να συμφωνήσουν σε ένα πλαίσιο για την επομένη του προγράμματος. «Το επενδυτικό κλίμα και η ομαλή επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές θα κριθεί εν πολλοίς από το πώς θα εξελιχθούν οι συζητήσεις αυτές», επισημαίνεται.
Το μακροοικονομικό περιβάλλον βελτιώνεται…
Η οικονομία επέστρεψε σε ανάπτυξη. Είναι κάτω από το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ενωσης αλλά είναι ενθαρρυντικό ότι προέρχεται από τις επενδύσεις και όχι την κατανάλωση. Οι εκτιμήσεις φέτος λένε πως το ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά περίπου 2,5% του ΑΕΠ με τον PMI να δείχνει ισχυρό μομέντουμ στην παραγωγή και το οικονομικό κλίμα να βελτιώνεται.
Η κανονικοποίηση του μακροοικονομικού περιβάλλοντος συνοδεύεται με την δημοσιονομική σύσφιξη. Η χώρα εκτιμάται ότι παρουσίασε πρωτογενές πλεόνασμα άνω του 3,5% του ΑΕΠ το 2017, έχοντας για τρίτη φορά υπεραπόδοση έναντι του στόχου.
Μια συνέπεια αυτής της πολιτικής σύμφωνα με την Goldman Sachs είναι ότι λειαίνει την σταδιακή επιστροφή στις αγορές με μακροπρόθεσμες εκδόσεις (επιπρόσθετα των βραχυπρόθεσμων εντόκων). Μετά την έκδοση του 5ετούς τον Ιούλιο του 2017 ακολούθησε το swap το Νοέμβριο και το 7ετες τον Φεβρουάριο.
… αλλά οι προκλήσεις παραμένουν στον χρηματοπιστωτικό τομέα
Υπήρξαν θετικές εξελίξεις στις τράπεζες αλλά τα κόκκινα δάνεια είναι κοντά στο 50% του συνόλου. Η διαδικασία επιδιόρθωσης των ισολογισμών τους σημαίνει ότι η εγχώρια πίστωση θα παραμείνει σφιχτή.
Η «καθαρή έξοδος» δεν έχει ακόμα επικυρωθεί
Υπάρχει μακρά λίστα με πολύπλοκες αποφάσεις που θα πρέπει να διαπραγματευτεί η Ελλάδα με τους πιστωτές πριν ολοκληρωθεί η τέταρτη αξιολόγηση και η θέση των εμπλεκόμενων δεν είναι ακόμα ξεκάθαρη σε όλες τις περιπτώσεις, σχολιάζει η Goldman Sachs. Υπάρχει σημαντική αβεβαιότητα για παραμέτρους που θα διαμορφώσουν την μετά πρόγραμμα εποχή. Ετσι πριν την τελευταία εκταμίευση θα πρέπει να υπάρξουν συμφωνίες σε:
-Ελάφρυνση χρέους και ρόλος του ΔΝΤ. Η ενεργοποίηση του προγράμματος και η συμμετοχή του σε οποιαδήποτε κοινά μετά-πρόγραμμα μέτρα θα εξαρτηθούν από την επίτευξη συμφωνίας με τους Ευρωπαίους σε συγκεκριμένα μέτρα για το χρέος. Οι δυο πλευρές έχουν στείλει σήμα ότι υπάρχει προσδοκία να βρεθεί ένας συμβιβασμός ως το Μάιο, πριν την τέταρτη αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος στο Eurogroup του Ιουνίου.
-Δεσμεύσεις για τις εναπομείνασες μεταρρυθμίσεις και τα prior actions. Πριν λήξει επίσημα το πρόγραμμα η Ελλάδα θα πρέπει να επιδείξει ότι κάλυψε όλα τα prior actions της τέταρτης αξιολόγησης. Η αποτυχία θα μπορούσε δυνητικά να είναι πηγή καθυστέρησης για το προγραμματισμένο τέλος του προγράμματος. Η χώρα έχει δεσμευτεί να προχωρήσει σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις (συντάξεις – αφορολόγητο όριο) μετά το τέλος του προγράμματος. Ο χρονισμός τους θα είναι θέμα διαπραγμάτευσης στην ολοκλήρωση του προγράμματος καθώς το ΔΝΤ φέρεται να υποστηρίζει ότι η μείωση του αφορολόγητου θα πρέπει να έρθει το 2019 αντί του 2020.
-Επιτήρηση μετά το πρόγραμμα. Ο Κλάους Ρέγκλινγκ έχει δηλώσει ότι η Ελλάδα θα τεθεί υπό ενισχυμένη μετά-πρόγραμμα επιτήρηση, σε σύγκριση με άλλες χώρες που πήραν δάνεια από τον ESM, που θα πηγαίνει πέρα από τους κλασσικούς μηχανισμούς του Stability and Growth Pact και της διαδικασίας διόρθωσης μακροοικονομικών ανισορροπιών. Δεν είναι ξεκάθαρο σε αυτό το σημείο πως Ελλάδα και θεσμοί των πιστωτών θα βρουν μια ισορροπία μεταξύ της εφαρμογής ενός συμβατού με κίνητρα και συνεπή χρονικά πλαισίου παρακολούθησης και, από την άλλη, θα εξασφαλίσουν ότι η μετά πρόγραμμα παρακολούθηση είναι «ανάλογη με πρόγραμμα» ώστε η Ελλάδα να λαμβάνει λίγο πολιτικό μέρισμα για τις προσπάθειες μεταρρυθμίσεων και σταθεροποίησης.
-Έκτακτη χρηματοδότηση. Υπάρχει συζήτηση για το πώς θα εξασφαλίσει η χώρα ότι θα καλυφθούν οι απαιτήσεις ρευστότητας σε περίπτωση αρνητικού σοκ που θα περιορίσει την πρόσβαση στις αγορές. Μια επιλογή είναι να αναζητήσει «προληπτική γραμμή» από τον ESM. Αυτό απαιτεί αυστηρούς όρους (conditionality), που δύσκολα θα προτιμούσε η ελληνική πλευρά. Άλλη επιλογή είναι το «μαξιλάρι ρευστότητας» (σε συνδυασμό με ελάφρυνση χρέους) ως μέρος της εξόδου από το πρόγραμμα. Αυτή η επιλογή θα απαιτήσει προκαταβολική δέσμευση από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς με μικρή δυνατότητα να κατευθύνει τη χρήση των πόρων.
Όπως σημειώνει η Goldman Sachs μια τελευταία πηγή αβεβαιότητας σχετίζεται με την πολιτική δυναμική που θα προκύψει μετά την έξοδο από το πρόγραμμα. Εκλογές πρέπει να γίνουν πριν τον Οκτώβριο του 2019 και πιθανό να έρθουν νωρίτερα αν η έξοδος από το πρόγραμμα γίνει βάση του προγράμματος. Ενώ μια κανονική αλλαγή κυβέρνησης είναι απίθανο να δημιουργήσει σημαντικά ρίσκα στις μετά πρόγραμμα συμφωνίες ένα διαιρεμένο εκλογικό σώμα και ένα κοινοβούλιο που δεν θα οδηγεί σε κυβέρνηση μπορεί να περιπλέξει τη μεταρρυθμιστική διαδικασία και τους δημοσιονομικούς στόχους.
